بزرگنمایی:

ویژه برنامه ی بزرگداشت حکیم خیام نیشابوری

با سلام واحترام خدمت شما شنوندگان عزیز و همیشه همراه رادیو رسانه ای صبح ملت

در تقویم ما ایرانیان 28 اردیبهشت ماه مصادف با بزرگداشت فیلسوف بزرگ ، حکیم  عمر خیام نیشابوری  است .

در برنامه ای دیگر از سری برنامه های برگی از دفتر هنرمندان و مشاهیر رادیو صبح ملت 

من "سوفیا حاجی پور" با همراهی همکارم خانم "لیلا حجازی" ، به معرفی این فیلسوف ، اندیشمند و
 و شاعر بزرگ خواهیم پرداخت .


امام غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری یکی از حکما و ریاضی دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است. 

بنا بر روایات وی در سال427 در نیشابور متولد شد و  به این علت به او خیام می گفتند که پدرش به شغل خیمه دوزی مشغول بوده است. 

خیام از بزرگترین دانشمندان عصر خود به حساب می آمد و دارای هوشی فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومند و قوی داشت. 

در دوران جوانی خود به فراگیری علم و دانش پرداخت به طوری که در فلسفه، نجوم و ریاضی به مقامات بلندی رسید . وی در علم طب نیز مهارت داشت به طوری که گفته شده او سلطان سنجر را که در زمان کودکی به مرض آبله گرفتار شده بود معالجه کرد. 

خیام به دو زبان فارسی و عربی نیز شعر می سرود .وی در علوم مختلف کتابهای با ارزشی نوشته است. خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بوده است و معاصران خیام همه وی را به لقبهای بزرگی مانند امام، فیلسوف و حجه الحق ستوده اند. خیام در زمان دولت سلجوقیان زندگی می کرد .

خیام در علم نجوم مهارتی تمام داشت به طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در بنای ساختن رصد خانه سلطان ملکشاه سلجوقی همکاری کردند و همچنین به درخواست سلطان ملکشاه سلجوقی تصمیم به اصلاح تقویم گرفت که به تقویم جلالی معروف است. خیام در دوران زندگی خود از جهت علمی و فلسفی به معروفیت رسید و مورد احترام علما و فیلسوفان زمان خود بود.

شهرت خیام گرچه بیشتر به شاعری است اما در واقع خیام فیلسوف و ریاضی دانی بود که به آثار ابوعلی سیناپرداخت و یکی از خطبه های معروف او را در باب یکتایی خداوند به فارسی ترجمه کرد.

بیشتر اندیشه های علمی خیام از افکار ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی تاثیر پذیرفته اند .

خیام منجم بود و تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی است که او و عده ای از دانشمندانی دیگر، در زمان جلال الدین ملک شاه سلجوقی انجام دادند و به نام وی تقویم جلالی خوانده می شود. 

خیام علاوه بر ریاضی و نجوم، در فلسفه، تاریخ جهان،زبانشناسی و فقه نیز  متبحر بود. علوم و فلسفه یونان را تدریس می کرد و دانشجویان را به ورزش جسمانی و پرورش نفس تشویق می کرد.

شعر خیام، در قالب رباعی، شعری کوتاه، ساده و بدون هنرنمایی های فضل فروشانه و در عین حال حاوی معانی عمیق فلسفی و حاصل اندیشه آگاهانه متفکری بزرگ در مقابل اسرار عظیم آفرینش است .

چنین گفته اند که حکیم عمر خیام در حدود سال 536 وقتی که 96 سال سن داشت، از دنیا رفت،  وی هیچگاه ازدواج نکرد، آرامگاه او در محله کهن شادیاخ نیشابور در باغی بنام امامزاده محروق می باشد .

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من

وین حرف معما نه تو دانی و نه من

هست از پس پرده گفتگوی من و تو

چون پرده برافتد نه تو مانی و نه من

این برنامه تلاشی بود از گروه صدای رادیو صبح ملت

 امید که این تلاش سبب آشنایی شما با مشاهیر و افتخارات ایران زمین که  
هر کدام برگی از هویت و شناسنامه ی ماست ، شده باشد .

سپاس از همراهی شما


گویندگان: 
سوفیا حاجی پور
لیلا حجازی

تهیه و تنظیم:
محمد رشید پور
لیلا حجازی