بزرگنمایی:

محققان دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با استفاده از زیست‌حسگر نانویی موفق به تعیین جنسیت جنین در هفته‌های 7 تا 9 بارداری شدند و از این طریق با غربالگری مادران باردار که احتمال تولد نوزاد با بیماری‌های وابسته به جنس دارند، احتمال درمان و کنترل بیماری‌های مادرزادی را افزایش دادند.

به گزارش ایسنا، مهدی مالمیر، دانش‌آموخته دکترای دانشگاه بوعلی‌سینا همدان درباره لزوم انجام این طرح گفت: با استفاده از نتایج این طرح می‌توان در سریع‌ترین زمان ممکن و با کمترین هزینه و اثرات سوء و دقیق‌ترین روش، وجود کروموزوم Y در خون مادر باردار را تشخیص داد و از این طریق با غربالگری مادران باردار که احتمال تولد نوزاد با بیماری‌های وابسته به جنس را دارند، ضمن کاهش زمان تشخیص بیماری، احتمال درمان و کنترل بیماری‌های مادرزادی افزایش می‌یابد و به طبع آن استرس و مشکلات جسمی و روانی مادر و هزینه‌های تحمیلی بر سیستم درمانی کشور کاهش می‌یابد.

وی با بیان اینکه در این طرح با تشخیص ژن DYS14  با استفاده از الکترود Apt/PANi-RGO-GNPs/Au که بخشی از ژنوم کروموزوم Y است، در پلاسمای خون مادران باردار، به تشخیص جنسیت جنین پرداخته شد تا در جهت کنترل سلامت مادران و نوزادان ایشان اقدام شود، اظهار کرد: در این پژوهش با کنترل برخی ژن‌های ویژه بر روی کروموزوم Y و با اندازه‌گیری آن در خون مادر باردار به روش الکتروشیمیایی، به تعیین جنسیت جنین پرداخته شد، به طوری که با اتصال توالی ویژه‌ای از نوکلئوتیدهای DNA بر سطح الکترود اصلاح‌شده با نانوکامپوزیت و قراردادن الکترود اصلاح‌شده در محلول حاوی DNA دارای توالی متقابل آن و از طریق اتصال توالی هدف با توالی سطح الکترود، اختلاف پتانسیل الکتریکی در سطح الکترود نسبت به حالت اولیه ایجاد می‌شود که از طریق دریافت این علائم و تقویت آنها می‌توان به وجود توالی هدف در محلول پی برد. 

مالمیر خاطر نشان کرد: از طریق ساخت کیت مخصوص و همچنین استفاده از نانوزیست حسگر DNA ساخته‌شده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی کشور و بیمارستان‌ها، این طرح پژوهشی قابلیت تجاری‌شدن دارد.

به گفته وی این تحقیق در مرحله آزمایشگاهی است ولی تحقیقات مربوط به تکثیر تجاری آن با طراحی یک الگوی مبتنی بر الکترود گرافیت به عنوان بستر تا حدودی انجام شده است.

مجری طرح مهمترین هدف این پژوهش را کاهش زمان و هزینه انجام تست‌های غربالگری دانست و یادآور شد: استفاده از صفحات گرافن اکساید کاهش‌یافته که بر سطح آن پلی آنیلین و نانوذرات طلا به صورت الکتروشیمیایی و در مقیاس نانو نشانده شده است، موجب افزایش سطح بسیار در کنار رسانایی بالا شد و اثرات هم‌افزایی پلیمر رسانای پلی‌آنیلین و نانوذرات طلا بر سطح لایه‌های گرافن اکساید کاهش‌یافته منجر به انتقالات الکترونی سریع و افزایش سیگنال تشخیص شد. 

به نقل از ستاد نانو، وی اضافه کرد: ما در این تحقیق با استفاده از زیست‌حسگر مبتنی بر نانوکامپوزیت سه‌گانه PANi-RGO-GNPs و با بهره‌گیری از ژن DYS14 در پلاسمای خون زنان باردار در هفته‌های 7 تا 9 بارداری موفق به تشخیص جنسیت جنین شدیم و از این طریق با غربالگری مادران باردار که احتمال تولد نوزاد با بیماری‌های وابسته به جنس دارند، ضمن کاهش زمان تشخیص بیماری، احتمال درمان و کنترل بیماری‌های مادرزادی را افزایش دادیم.

این مقاله به‌عنوان بخشی از پژوهش دوره دکتری مهدی مالمیر با راهنمایی دکتر جلال ارجمندی استاد شیمی‌فیزیک در دانشگاه بوعلی‌سینا و مشاوره دکتر ابوالفضل غفوری خسروشاهی استادیار داروسازی هسته‌ای و دکتر محمدرضا مرادی دکترای ژنتیک مولکولی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان و محققی از دانشگاه شانشی چین با عنوان Label-free E-DNA biosensor based on PANi-RGO-G*NPs for detection of cell-free fetal DNA in maternal blood and fetal gender determination in early pregnancy در مجله BIOSENSORS & BIOELECTRONICS به چاپ رسیده است.