بزرگنمایی:

جهان پیوسته ابستن حوادث مختلف بوده هست، چه طبیعی و چه ساخته دست بشر ، حوادثی که برخی ریشه در عقاید و فرهنگ رایج در جامعه د اشته اند و برخی نیز حاصل فراموش کردن بخشی از فرهنگ و سنت های گذشته ، همواره در طول تاریخ گرو های اسیب پذیر در سطح جوامع بوده اند که نیاز به حمایت داشته اند حال این حمایت یا به طور دایم و یا به طور موقت و دوره ای صورت گرفته است ،این حمایت ها از ابتدا در بین نوع بشر بوده است اما ممکن است نوع و ابعاد ان متفاوت باشد ،برای این امر در گذر زمان سازمان های مختلفی تشکیل شده است که این سازمان ها هم دولتی وهم  غیر دولتی هستند که حوزه فعالیت و منابع تامین مالی برای هر کدام متفاوت و گاه امیخته با هم بوده است ،این حمایت ها گاه ممکن است در عرصه گسترده جهانی و یا در سطح یک کشور و یا حتی کوچکتر در درون سازمان ها و کوچک تر صورت گیرد. امروزه کشور ها در سطح جهان در پی دست یافتن به رفاه هستند و برای این محقق شدن این باید گروه های اسیب پذیر از راه های صحیح مدیریت شوند تا از وابستگی صرف در امده و همچنین میزان وابستگی انها به این قبیل حمایت ها کم شود پس این امر نیاز دارد که این حمایت ها به طریق درست انجام شود ،در همین راستا و برای این امر بنیان های نظری مختلف ایجاد شده است و راه حل های مختلف ارائه شده است ،پاره ای از این نظریه ها صرفا دولت و حاکمیت را مسئول ایجاد این نوع حمایت ها دانسته اند و برخی از این نظریه ها خود اشخاص و یا سازمان های حمایتی را مسئول این امر دانسته اند ،که امروزه به صورت تلفیق در اکثر کشور ها به این گونه مسایل پرداخته میشود.

رفاه اجتماعی و ابعاد انسانی آن

 رفاه اجتماعی تعبیری اســت معطوف به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که حفظ کرامت انســانی و مســئولیت پذیری افراد جامعه، در قبال یکدیگر و ارتقای توانمندیها، از اهداف آن اســت. خدمات رفاهی اشــاره به حالتی از سلامت، شادی، سعادت، خوب بودن و مســاعدتی به ویــژه به صورت پول، غــذا و دیگر مایحتاج ضروری که بــه نیازمندان ارائه میشود، دارد.رفاه اجتماعی دارای چهار الگوی زیر اســت: ســنتی، برقراری مجدد عدالت اجتماعی، توســعه اجتماعــی و الگوی جدید جهانــی رفــاه اجتماعی ابعاد مختلفی را دربر میگیرد، از جمله: بعد زیســتی، شــامل سـلامت جســمی (در مقابل معلولیت و بیماری)و سلامت روانی )ترکیب جمعیت، هرم ســنی، امید به زندگی، تغذیــه و...)، بعد حقوقی، شــامل قوانین حمایت از گروههای آســیب دیده و آســیب پذیر، قوانین مربوط به کودکان،نوجوانان و زنان، قوانین کیفری جزایی در مورد بزهکاری، جوانان و آســیبهای اجتماعی، بعد اجتماعی، شــامل مســائلی چون امنیت، مهــارت اجتماعی، فراغت، اشــتغال، خانواده، آســیب اجتماعی، جمعیت، گروههای در معرض خطر، از جمله زنان و کودکان و مشارکت اجتماعی، بعد اقتصادی، شــامل بررسی فقر، امنیت، توسعه اقتصادی، اشتغال، مسکن، سیستم پرداخــت یارانه ای، اقتصــاد خیریه ای و غیرانتفاعی، عدالت اجتماعــی، حمایت اقتصادی از اقشار آسیب پذیر و... (مجیدی، 1390). بــا وجــود ســابقه بیــش از 50 ســال برنامه ریــزی مــدون و قریــب بــه 90 ســال پیشــینه تاریخــی در اقدامــات رفاهــی ایــران، همچنیــن بــا گذشـت بیـش از 40 سـال از انقـلاب اسلامی کـه شــعار حمایــت از مســتضعفین و ایجــاد برابــری و عدالـت را سـرلوحه خـود قـرار داده بـود، و مهمتـر از همــه وجــود قانــون اساســی کــه بــا اصــول متعــدد خــود همچــون اصــل 29 ،دولــت رفاهــی را وعــده مــیداد؛هنــوز چتــر ایمنــی به طــور کامــل جامعــه را پوشــش نمیدهــد. چنانکــه شـاخصهایی چـون فقـر شـدید، فقـر مطلـق و فقـر نسـبی جمعیـت قابـل توجهـی را متأثـر مینمایـد(خالق پرست و همکاران،1396).

نبــود یــک ســاختار کارآمــد و متمرکــز رفاهــی منجــر بــه عدم انســجام و سوءاســتفاده از منابــع رفاهــی موجــود شــده اسـت. قانـون سـاختار نظـام جامـع رفـاه و تأمیـن اجتماعـی نیـز در عمـل و عرصـه اجـرا نتوانسـت ناکارآمــدی تاریخــی ســاختاریافته را حــل نمایــد. هرچنـد موسسـات مـوازی دولـت، نقـش مطلوبـی در ارائــه بخشــی از خدمــات و حمایتهــا داشــتهاند امــا در نبــود یــک ســاختار کارآمــد و متمرکــز رفاهــی مبتنــی بــر اطالعــات بــه روز، منجــر بــه عدمانســجام، مــوازی کاری، پراکندگــی و ســوء اسـتفاده از منابـع رفاهـی موجـود شـده اسـت. بـا توجـه بـه ایـن موضـوع، جامعـه ایـران در سـال 83 بـه نقطـه بلوغـی رسـید کـه لـزوم ایـن انسـجام، در قالـب قانـون سـاختار نظـام جامـع رفـاه و تأمیـن اجتماعــی بــر عهــده دولــت گذاشــته شــد(الکاک و همکاران ،ترجمه مزینانی و همکار،1393).

دولتهــای حاکــم در طــول دوره بررســی شــده، بـدون توجـه بـه ماهیـت سیاسـی شـان بـر اسـاس نیازهـای به وجـود آمـده در جامعـه، بـا رویکـردی درمانــی بــه جــای پیشــگیری، بــرای انجــام و اجــرای امــور رفاهــی اقــدام بــه ســاختار ســازی، ایجــاد ســازمانها و دیوان ســالاری نموده انــد. ایــن سـازمانها در طـول فعالیـت بـه جـای تـلاش بـرای رفــع نیــاز جامعــه بــه نهادهایــی تبدیــل شــده اند کــه در پــی حفــظ قــدرت و منافــع درونــی خــود بــوده و بــه ابــزار بقــای ســازمان تبدیــل شــدهاند. بـه دلیـل فقـدان توانایـی انباشـت انـواع سـرمایه در جامعـه ایـران، ایـن موضـوع بـه صـورت تاریخـی تکـرار میشـود و حاصـل آن اتـاف منابـع و زمـان از یــک ســو و عدم دســتیابی بــه اهــداف از ســوی دیگــر اســت. امــا تعــدد نهادهــای اجرایــی کــه بودجــه کافـی از دولــت را بــه خــود اختصــاص میدهنــد و در عیــن حــال تــوان پوشــش حداکثــری را ندارنــد. مــوازی کاری ســازمانی و فعالیتهـای تکـراری در کنـار سـاختارهای ناکارآمـد سـنتی و کارشناسـی ضعیـف (عاملیتهـا) منجـر بـه پراکندگـی گسـترده در عرصـه رفاهـی کشـور شـده اســت. فقــدان دســتگاهی کــه مســئولیت مســتقیم بــر رفــاه کشــور داشــته باشــد و فقــدان شــفافیت نظـارت دولـت بـر بخـش رفاهـی مشـهود اسـت. چنیـن سـاختاری نیازمنـد اصـاح اسـت امـا ایجـاد منفعتهــای فــردی (در ســطح مقامــات ســازمانی و میانـی) ایـن اصلاح سـاختار را تحـت تأثیـر قـرار میدهــد. ایــن منافــع تعــارض بیــن ســازمانها را دامـن میزنـد دولـت چـه قبـل و چـه بعـد از انقلاب نتوانســته بــر منافــع موجــود در ســازمانها غلبــه کـرده و بنیادهـای رفاهـی را تحـت نظـارت درآورد. سـاختارهای غیـر رسـمی موجـود در سـازمانها کـه پنهـان از ارزیابیهـا و نـگاه ناظـران بیرونـی اسـت، منافــع موجــود و صاحبــان منافــع را حمایــت می‌کنــد و اجــازه تغییــر ســاختارها را نمیدهنــد(خالق پرست و همکاران،1396).