بزرگنمایی:

 ایران پیشتاز رشد تولید علم حوزه فنی و مهندسی دنیا شد


سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: هر چند به انتهای سال 2020 نزدیک می‌شویم، اما تولید علم سال 2020 هنوز کامل نشده است. با این وجود، براساس پایگاه استنادی اسکوپوس و با مقایسه این سال با تولید علم صورت گرفته با سال 2019 مشاهده می شود که جمهوری اسلامی ایران در حوزه فنی و مهندسی پیشتاز رشد کمیت علم در بین 25 قدرت علمی دنیا شده است.

به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی بیان کرد: براساس پایگاه استنادی اسکوپوس، در سال 2020 رتبه کمیت تولید علم ایران در حوزه فنی و مهندسی به 11 دنیا ارتقا پیدا کرده است. براساس کیفیت علم تولید شده در حوزه فنی و مهندسی، ایران در سال 2020 تاکنون موفق شده تا رتبه 4 دنیا را در اختیار بگیرد و با مقایسه استناد نرمال شده در این سال با سال 2019، ایران با حدود 13% رشد رتبه چهارم دنیا از لحاظ میزان رشد کیفیت علم در حوزه فنی و مهندسی را کسب کرده است.

وی افزود: در حال حاضر در سال 2020، سهم ایران از علم فنی و مهندسی دنیا حدود 2.7% است. در سال 2010 سهم ایران 1.7% درصد بود این رقم در سال 2014 به 2% رسید و در سال 2017 به 2.4% رسید. در سال 2018 و 2019 نیز سهم ایران تقریباً به همین صورت بود. سهم ایران از کل تولید علم دنیا در سال 2020 حدود 1.98 درصد است.

تنها کشوری که در بین 25 کشور برتر دنیا در سال 2020 در مقایسه با سال 2019 رشد مثبتی دارد جمهوری اسلامی ایران است. رشد ایران در سال 2020 در مقایسه با سال 2019 حدود 1% است.

براساس پایگاه استنادی اسکوپوس، از ابتدای سال 2020 تاکنون تولید علم فنی و مهندسی کشور 25736 مدرک است. اطلاعات سال 2020 هنوز تکمیل نشده است و با گذشت زمان اطلاعات این سال نه فقط برای ایران بلکه برای کل دنیا تکمیل خواهد شد. در سال 2019 تولید علم ایران 25478 مورد بود. در سال 2015 این رقم 17639 مورد و در سال 2010 این 11671 مورد بود.

دهقانی گفت: رتبه تولید علم ایران در سال 2020 در حوزه فنی و مهندسی براساس اسکوپوس به 11 رسیده است. در سال های 2016 تا 2019 رتبه ایران براساس تعداد مقالات در پایگاه اسکوپوس 12 بود. در فاصله سال های 2009 تا 2015 رتبه ایران از 15 به 14 ارتقا پیدا کرد. این در حالی است که در سال های 2005 تا 2007 رتبه ایران 22 دنیا بود.

کیفیت انتشارات علمی  حوزه فنی و مهندسی

سرپرست ISC در ادامه گفت: با استفاده از شاخص استناد نرمال شده براساس رشته های موضوعی(Field Weighted Citation Impact) در پایگاه اسکوپوس، 25 کشور برتری که بیشترین کمیت علم دنیا در سال‌های اخیر را تولید کرده‌اند مورد بررسی قرار داده شد. شمارش استنادها به صورت خام نمی‌تواند به خوبی بیانگر کیفیت علم یک کشور باشد. علت این امر را باید در تفاوت تعداد استنادهای دریافتی در رشته‌های مختلف جستجو کرد. مثلاً در حوزه‌های پزشکی در مقایسه با حوزه‌ای مانند ریاضیات مقالات استنادهای بیشتری دریافت می‌کنند، بنابراین قبل از مقایسه استنادها، آنها نرمال سازی می‌شوند. برای نرمال سازی، استنادهای هر مقاله را به متوسط تعداد استنادهای دریافتی براساس رشته و سال مقاله تقسیم می‌شود.

دهقانی ادامه داد: براساس شاخص استناد نرمال شده(Field-Weighted Citation Impact) در پایگاه اسکوپوس، مقالات پژوهشگران ایران در حوزه موضوعی فنی و مهندسی در سال 2005 حدود 0.84 بود و این یعنی اثرگذاری یافته‌های  علمی حدود 16 درصد کمتر از متوسط بین‌المللی بود در حالی که این رقم در سال 2019 به 1.34 رسیده است که یعنی مقالات ایران 34% بیش از متوسط بین‌المللی استناد دریافت می‌نمایند.

وی افزود: در سال 2020 میزان استناد نرمال شده کشور در حوزه فنی و مهندسی  به 1.52 افزایش یافته و این به معنای این است که کیفیت علمی کارهای انجام شده در حوزه فنی و مهندسی 52 درصد بیش از متوسط جهانی بوده است. این امر حاکی از توجه بیشتر پژوهشگران به بعد کیفی انتشارات علمی است.

دهقانی گفت: میزان استناد نرمال شده کل انتشارات علمی کشور  در سال 2020 حدود 1.25 است و این به معنای موثرتر بودن حوزه فنی و مهندسی در کیفیت تولیدات علمی کشور  است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان استناد نرمال شده در حوزه فنی و مهندسی در تمام طول سال های مورد مطالعه بیش از استناد نرمال شده ( کیفیت) کل کشور بوده است.

سرپرست ISC گفت: جمهوری اسلامی ایران در حوزه فنی و مهندسی براساس استناد نرمال شده کیفیت تولید علم ایران در سال 2005 رتبه 21 دنیا را داشت. در سال 2010 رتبه ایران در این حوزه به 18 ارتقا یافت و در سال 2017 به 13 رسید. در سال 2019 نیز رتبه ایران از این لحاظ 10 و در سال در سال 2020 رتبه چهارم دنیا را بدست آورده است.

بر این اساس،  مشاهده می‌شود که کیفیت یافته‌های علمی انتشار یافته در سطح بین المللی جمهوری اسلامی ایران به سرعت در حال رشد است، اما به هر ترتیب کشور نیازمند به تقویت خود در حوزه مرجعیت علمی است.  به طور خاص، ایران در حوزه فنی و مهندسی در سال 2020 با ضریب استناد نرمال شده 1.52 رتبه 4 را در میان کشورهای برتر دنیا کسب نموده است.  کشورهای استرالیا با استناد نرمال شده 1.64 ، دانمارک با 1.6 و سوئیس با 1.53 در جایگاه های اولی الی سوم قرار دارند.

دهقانی ادامه داد: بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که ایران همچنین از نظر میزان رشد استناد نرمال شده و در واقع رشد کیفیت علم در حوزه فنی و مهندسی در سال 2020 در مقایسه با سال 2019 حدود 13% رشد داشته است و از این نظر نیز ایران در جایگاه چهارم دنیا قرار می‌گیرد. کشورهای روسیه، هند و ترکیه در سال 2020 نسبت به سال 2019 هر کدام با 23%، 23% و 22% رشد داشته اند.

بنا بر اعلام اداره کل روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) و مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری(RICeST)، دهقانی در پایان گفت: هر چند رشد کمیت تولید علم یکی از شاخص‌های با اهمیت برای توسعه علمی کشور محسوب می‌شود، اما هدایت علم به سمت رفع نیازهای کشور مهمترین دغدغه فعلی کشور است. مرجعیت علم بین‌الملل اولین بند از سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. کسب مرجعیت علم بین‌الملل با تکیه صرف بر افزایش کمیت تولید علم حاصل نمی‌شود. در این سند بر سایر جنبه‌های تولید علم از جمله اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی، دیپلماسی علمی و همچنین کسب مرجعیت علمی نیز تاکید شده است.

انتهای پیام