بزرگنمایی:

در آستانه آیین کهن یلدای ایرانی، رویدادی فرخنده کام مردم فرهنگ دوست ایران اسلامی را شیرین کرد. دو پرونده میراث ناملموس، شامل پرونده چندملیتی هنر نگارگری (مینیاتور) مشترک میان ایران و سه کشور دیگر و مراسم زیارت کلیسای تادئوس مقدس (قره‌کلیسا) در پرونده‌ای مشترک با کشور ارمنستان، در پانزدهمین اجلاس مجازی کمیته بین‌الدول میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو در فهرست میراث جهانی قرار گرفت و به‌عنوان پانزدهمین و شانزدهمین میراث ناملموس ایران در یونسکو به ثبت رسید.

این موفقیت بار دیگر جایگاه کشورمان را از منظر هویتی و تاریخی ارتقا  بخشید و مهر دیگری بر پیشینه غنی فرهنگی سرزمین ایران زد. جای بسی خشنودی است که پرونده آیین یلدا نیز مسیر جهانی‌شدن را طی می‌کند و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با توجه به اهمیت حفاظت از میراث ناملموس و در راستای کنوانسیون پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در تلاش است تا در سال 1400 (2021) پرونده یلدا را در یونسکو به ثبت برساند.

این پرونده پس از ثبت، قابلیت پذیرش و همراهی دیگر کشورها را داراست و ایران به‌عنوان هماهنگ‌ کننده، همان‌طور که در مورد پرونده نوروز انجام شد می‌تواند مدیریت این پرونده چندملیتی را عهده‌دار باشد. پرونده یلدا درعین‌حال تمام اقوام ایران‌زمین را مورد توجه قرار داده  و در آن اسامی مختلف این جشن که در میان هر قوم ایرانی ممکن است با گویش یا زبان دیگر بیان شود، آورده شده است.

یلدا و آیین‌های پیوسته آن یکی از دیرینه‌ترین دلبستگی‌های بشر بوده است. در واقع از یک منظر می‌توان گفت قدمت یلدا به‌عنوان یک پدیده طبیعی اثربخش بر تقویم زندگی بشر به قدمت زیست انسان در این پهنه جغرافیایی بازمی‌گردد و نمی‌توان برای آن تاریخ و پیشینه دقیقی در نظر گرفت. اما همچون بسیاری دیگر از آیین‌های برآمده از پیوستگی فرهنگ و جغرافیا، به‌مرور زمان تبدیل به یک مجموعه فرهنگی شده است و زیباترین و عمیق‌ترین جلوه‌های آن را می‌توان در ایران به تماشا نشست.

یلدای ایرانی همچون بسیاری دیگر از جلوه‌های میراث معنوی و ناملموس ایران‌زمین در آمیزه‌ای زیبا با آموزه‌های اسلامی پیام‌آور مفاهیمی متعالی همچون چیرگی امید و روشنایی بر یأس و تاریکی، غلبه صلح و دوستی بر کینه و دشمنی و تجلی مناسبات ارزشمندی همچون صله ارحام، احترام به بزرگان و تجارب آنان، همدلی و صمیمیت در خانواده است.

یکی از ویژگی‌های برجسته یلدا توجه به ارزش‌های خانوادگی است و از جمله معدود آیین‌هایی است که به‌صورت «درون خانوادگی» و در خانه‌های بزرگان هر فامیل جشن گرفته می‌شود و در آن کودکان و نوجوانان ارزش‌های فرهنگی را از بزرگ‌ترهای خود می‌آموزند. در حقیقت یلدا یکی از مهم‌ترین آیین‌های انتقال فرهنگی به نسل‌های بعد محسوب می‌شود.

 برحسب یک سنت دیرینه در شب یلدا اعضای فامیل در خانه بزرگان و سالمندان جمع می‌شوند تا در قالب مراسمی نشاط‌‌بخش و متنوع این آیین زیبا را به‌جا بیاورند. سنتی که امسال به دلیل همه‌گیری بیماری کرونا  بی‌تردید رفتاری دیگر را می‌طلبد.

امید است مردم عزیزمان همچون یک سال گذشته که صبورانه برای شکست کرونا همراهی می‌کنند، این بار نیز با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و به‌ویژه برای سلامتی سالمندان، از مهمانی و تجمع پرهیز کرده و مهربانی را جایگزین دورهمی کنند. می‌توانیم از طریق ارتباط‌های تلفنی و مجازی جویای حال یکدیگر باشیم تا در آینده‌ای نزدیک شاهد ریشه‌کنی کامل این بیماری و بازگشت به گرمای صله ارحام و مراودات خویشاوندی باشیم. ان‌شاء الله.