بزرگنمایی:

 
گروهی از محققان کشور اخیرا در تحقیقات خود با استفاده از پوست درخت "توس" و نانوذرات کیتوزان به فرمولاسیون دارویی برای درمان سالک دست یافتند و به گفته آنها در فاز حیوانی، 95 درصد در درمان این بیماری مؤثر بوده است.
دکتر حسن ابراهیمی از محققان این طرح در گفت‌وگو با ایسنا، لیشمانیازیس را از جمله بیماری‌های انگلی دانست که در کشورهایی مانند ایران "اندمیک" برای بسیاری از شهرها است. گزارش‌های مبنی بر وجود کانون‌های جدید برای این بیماری در ایران و سایر کشورها و روند مقاومت به داروهای کنونی باعث شده که رویکرد سازمان بهداشت جهانی معرفی روش‌های درمانی جدید برای این بیماری باشد.
وی مقاومت دارویی بالا نسبت به داروهای رایج را یکی از چالش‌های درمان بیماری سالک ذکر کرد و یادآور شد: روش‌های ارائه شده برای درمان این بیماری هزینه‌بر و دارای عوارض جانبی زیادی است، ضمن آنکه این روش‌ها نیازمند دوزهای تکرارشونده و مدت زمان طولانی است.
ابراهیمی یکی از ترکیب‌های گیاهی مؤثر در درمان این بیماری را "بتولینیک اسید" دانست و ادامه داد: این ترکیب دارای اثرات ثابت شده ضد لیشمانیا است؛ولی نامحلول بودن این ترکیب برای ایجاد فرمولاسیون و سمیت آن مانع از ایجاد دوز مؤثر درمانی شده است.
این محقق با بیان اینکه داروی آمفوتریسین B که یک دارو درمانی مورد تائید FDA آمریکا برای درمان این بیماری است، به دلیل نامحلول بودن و سمیت بالا با محدودیت مصرف بالینی مواجه است، اظهار کرد: به منظور رفع این چالش‌ها در این طرح دو دارو در نانو سامانه "کیتوزان" بارگذاری کردیم و مشکلات موجود در داروی درمان این بیماری رفع شد و از سوی دیگر با توجه به بومی بودن بتولینیک اسید"، تولید آن صرفه اقتصادی بالایی در کنار عملکرد مناسب دارو خواهد داشت.
ابراهیمی با تاکید بر اینکه در این طرح دو نانو داروی درمان سالک شامل "بتولینک اسید" و "آمفوتریسین بی کیتوزان" به عنوان داروهای درمانی جدید برای لیشمانیا تولید شد، اضافه کرد: داروی بتولینیک اسید از پوست درخت "توس" به عنوان منبع سرشار از بتولینک اسید به دست آمد. این درخت جزو منابع طبیعی استان‌های شمالی کشور بوده و از طرف دیگر فناوری مورد نیاز برای استحصال دارو از پوست این درخت فراهم شد.
به گفته وی نانو ذرات کیتوزان با استفاده از روش جداسازی فازش تهیه شد و دو داروی بتولینک اسید و آمفوتریسین B با روش جداسازی فازی در آنها بارگذاری شده است.
ابراهیمی خاطر نشان کرد: نانو داروهای به دست آمده ابتدا با روش داکینگ مورد بررسی قرار گرفتند و بارگذاری مناسب داروها در نانو ذرات اثبات شد.
وی با تاکید بر اینکه کارایی فرمولاسیون و توانایی داروهای تولید شده بر روی مدل حیوانی مبتلا به سالک مورد بررسی قرار گرفت، یادآور شد: نتایج این آزمون‌ها نشان داد که این نانو دارو نسبت به داروهای استاندارد 95 درصد در درمان این بیماری مؤثر بوده، در حالی که داروی اصلی این بیماری (گلوکانتیم) 65 درصد در رفع انگل این بیماری مؤثر است.
ابراهیمی، درمان موثرتر در درمان سالک نسبت به نمونه‌های تجاری، صرفه اقتصادی تولید دارو و جلوگیری از خروج ارز، داروی استراتژیک در مواقع طغیان، استفاده از دوز پایین داروی آمفوتریسین B و بتولینک اسید و حذف عوارض جانبی شدید داروها و کاهش هزینه‌های درمانی را از جمله مزایای این دارو نام برد.
این محقق، تولید این دارو را در فرم "کرم" دانست و یادآور شد: تولید این دارو در فاز آزمایش حیوانی قرار دارد.
ابراهیمی در خصوص تفاوت این دارو با داروی ضد سالک تولید شده از سوی دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان، توضیح داد: نانو داروی تولید شده برای درمان این بیماری بر پایه "لیپوزوم" بوده است، ولی در این طرح ما از کیتوسان بهره بردیم.
به گزارش ایسنا، برای درمان بیماری سالک، در محل زخم ترکیبات حاوی "آنتیموان" تزریق می‌شود که این فرآیند درمان یک فرآیند طولانی ‌مدت و دردآور است؛ اما یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان کشور اولین نانو داروی ضد سالک با عنوان "سیناآمفولیش" را به‌ صورت پماد تولید کرده است که این دارو روی زخم قرار می‌گیرد و می‌تواند در مدت زمان کوتاه، زخم را درمان کند.
در این نانو دارو "آمفوتریسین B" درون لیپوزوم قرار داده شده و با استعمال موضعی، لیپوزوم حاوی دارو وارد پوست می‌شود. این لیپوزوم‌ها درون پوست تجزیه شده و آمفوتریسین B رهاسازی می‌شود. آمفوتریسین B داروی ضد انگل و ضد قارچ مؤثری است که برای درمان بیماری سالک به کار می‌رود. به علت ایجاد سمیت کلیوی توسط این دارو، فرمولاسیون‌های نانویی برای دارورسانی هدفمند در این دارو مورد استفاده قرار گرفت.
ساختار لیپوزومی این دارو موجب شده تا از تأثیرات مخرب ماده سمی بر بدن کاسته شده و اثربخشی آن بهبود یابد.
در بیماری سالک، انگل در بخش داخلی پوست قرار دارد. سیناآمفولیش نانولیپوزوم‌های 100 نانومتری حاوی داروی آمفوتریسین B است که پس از مصرف موضعی میزان نفوذ دارو به بخش‌های حاوی انگل را افزایش می‌دهد؛ در نتیجه دارو با غلظت بالا در مجاورت انگل آزاد می‌شود. از این رو استفاده از لیپوزوم کارایی و اثربخشی آمفوتریسین B را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.