بزرگنمایی:

خانه های تاریخی، راویان زندگی گذشته دزفول  

شهرستان دزفول با دارا بودن خانه های تاریخی  بسیار که در بافت قدیم این شهرستان واقع شده اند می توانند با نمایش بافت آجری زیبای خود راویان خوبی از زندگی گذشته برای نسل امروز باشند.    

 در شمال خوزستان با سابقه‌ چند هزار ساله و بافت تاریخی با بناهایی چون خانه های قدیمی، مساجد، ساباط، حمام و دیگر آثار منحصر بفرد از جمله شهرهای تاریخی ایران به شمار می رود که بسیاری از آثار و بناهای تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. 

بیش از 200 هکتار بافت قدیم دزفول مجموعه ای از آثار معماری است که رابطه میان اجزا و فرم حاصل از ترکیب آن ها، علاوه بر نمایش مهارت های فنی و هنری، تصویرگر گوشه ای از جریان زندگی معاصر در این خطه است. 

در معماری بافت تاریخی دزفول به شایستگی آرمان ها و نیازمندی های انسان عصر خود شکل یافته که هنوز هم در گوشه گوشه آن می توان نمودهایی از آن را یافت. با این همه در چندین دهه گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این خود باعث از دست رفتن محلات قدیمی ، بناها و فضاهای معماری کهن بسیاری گشته است و از سوی دیگر هرچه زمان می گذرد حلقه محاصره گسترش شهر جدید بر گرد محلات قدیمی تنگ تر شده و آثار و علائم حیات در آنها بیشتر از دست می رود. 

دزفول که به نقل از هلن کانتر «شهری از سپیده دم تاریخ» نام برده شده است دارای قدمتی چند هزار ساله است و ویژگی های ارزشمند بسیاری را دارا می باشد که می توانند در سطح ملی و جهانی مطرح شوند. 

این شهر با بافتی آجری که در کنار رود دز شکل گرفته و شامل محلات قدیمی و درهم تنیده با معماری خاص و تزئینات آجری بی نظیری است ، دزفول را به شهر آجر معروف کرده که جلوه ای از هنر و عشق مردمان این کهن بوم می باشد. 

خانه های تاریخی دزفول با دارابودن شوادون، استخر، اتاق های دوره ساز با معماری زیبای آجری بیانگر زندگی بی آلایش پیشینیان است که با وجود توسعه شهرنشینی برخی از این خانه ها همچنان پاربرجاست و قرار گرفتن در میان سازه های جدید از زیبایی انها نکاسته است. 

در بافت قدیم دزفول خانه تیزنو با معماری زیبای باستانی و نماهایی از آجر با چشم اندازی از رودخانه دز خودنمایی می کند، خانه ای که به زیبایی تمام زندگی در دزفول باستان را به نمایش گذاشته و انسان را در زندگی پیشین مردم منطقه غرق می کند. 

خانه تاریخی تیزنو، این هویت آجری با نوع معماری ویژه خود در خانه تاریخی تیزنو که به شماره 2573 در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و یکی از بزرگترین و زیباترین خانه های بافت قدیم دزفول است، در ضلع شرقی میدان اصلی محله قلعه قرار دارد که پیکره اصلی خانه متعلق به دوره صفویه است و تغییرات عمده ای در دوره قاجار و اوایل پهلوی به خود دیده است. 

در حال حاضر خانه تیزنو تغییر کاربری داده است و به عنوان پایگاه مشترک تدوین پرونده های نامزدی میراث جهانی- دزفول و نمایندگی دفتر یونسکو و یکی از جاذبه های گردشگری دزفول به شمار می آید. 

از دیگر خانه های شاخص و منحصر به فرد دزفول خانه تاریخی قلقچی می باشد که مربوط به دوره قاجاریه است و از چندین جهت دارای اهمیت می باشد. این بنا در خیابان ساحلی، زیر پل جدید و در جوار رود دز و آسیاب های تاریخی دزفول بنا شده است. 

از جاذبه های این خانه، حفر فضای دست کند (شوادون) در همکف بنا است و از این جهت شگفت انگیزترین خانه تاریخی دست کند دزفول است که اخیرا توسط شهرداری دزفول مرمت و بازسازی شده است. 

رئیس وسازی و بهسازی شهرداری دزفول در این خصوص گفت:حدود 200 خانه ثبت ملی در دزفول وجود دارد که قدمت بالایی دارند و آثار زندگی پیشینیان به وضوح در بافت و ساخت آنها به نمایش گذاشته شده است. 

مسعود شامدیل افزود:آشنایی نسل جوان با زندگی پیشینیان یکی از ضروریاتی است که باید همواره در لیست برنامه های فرهنگی و آموزشی کودکان و نوجوانان قرار گیرد تا نسل جوان در جریان زندگی گذشته خود قرار گیرند. 

وی افزود:تلاش برای دور کردن نسل جوان از زندگی 100 درصد ماشینی کنونی یکی دیگر از اهدافی است که باید مدنظر قرار گیرد زیرا در حال حاضر با توسعه فضاهای مجازی و زندگی آپارتمان نشینی کودکان و نوجوانان از لذت زندگی گذشتگان بی اطلاعند. 

وی ادامه داد:آشنایی کودکان و نوجوانان با سبک زندگی گذشتگان باعث می شود از دیواری که کودکان دور خود و فضای مجازی و فضای الکترونیک کشیده اند بیرون آمده و حضور در جمع های خانوادگی را ترجیح دهند. 

شامدیل اضافه کرد:جهت آشنایی هرچه بیشتر نسل جدید با نحوه زندگی پیشینیان طبق هماهنگی که با آموزش و پرورش دزفول انجام شده دانش آموزان از شماره تماس خانه تیزنو جهت هماهنگی بازدیدهای گروهی و دانش آموزی: 42260041 

یکی از کارشناسان پایگاه مشترک تدوین پروژه های نامزدی میراث جهانی دزفول نیز گفت:پیوند نسل جوان و گذشته یکی از مهمترین مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد 

تا نسل جوان به نوع و سبک زندگی والدین و پیشینیان خود آشنا شوند و بدانند پیشینیان خود در سالهای نه چندان دور از زندگی ساده و بی آلایشی زندگی کرده و از زندگی در آن فضا لذت برده اند. 

وی افزود:در خانه تیزنو دزفول جفت خانه( سوراخهایی در دیوار) وجود دارد که در گذشته لانه پرندگان بوده و پرندگان با انسان ها همزیستی مسالمت آمیزی داشته اند بطوری که به زندگی با حیوانات اعتقاد داشته و وجود آنها را در خانه مایه خیر و برکت می دانستند . 

این کارشناس افزود:در حال حاضر نیز پرنده بومی قندر نیز در این خانه تاریخی زندگی می کند که این امر نشانه زیستن این گونه پرنده در گذشته های نه چندان دور در بین مردم منطقه بوده است. 

وی افزود:با توجه به اهمیت ویژه ترویج فرهنگ و هنر غنی دزفول، معرفی و شناخت میراث فرهنگی نیاکانمان، دفتر یونسکو دزفول از کلیه افراد علاقمند و دانش آموزان مدارس سطح شهرستان دعوت بعمل می آورد تا با بازدید از این خانه های تاریخی نظاره گر

شکوه و قدمت هویت خود باشند.

ابراهیمی