بزرگنمایی:

کفش آهنی برای وام بانکی
   
 با وجود تاکید دوباره مسئولان بانک مرکزی بر لزوم اخذ تنها یک ضامن برای پرداخت وام بانکی خرد، تجربه ثابت کرده است که چنین اظهاراتی نمی‌توانند بانک‌ها را مجاب به رعایت قانون کنند.

اخذ تسهیلات از شبکه بانکی در سال‌های اخیر به فرآیندی طاقت‌فرسا تبدیل شده و متقاضیان باید برای دریافت وام بانکی کفش آهنین بپوشند تا بتوانند با صرف زمانی طولانی وام‌های خرد با مبالغ اندک را دریافت کنند. این در حالیست که در همین مدت مسئولان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بارها بر لزوم تسریع و تسهیل دریافت تسهیلات تاکید کرده‌اند اما بانک‌ها همچنین با صفوف طولانی دریافت وام مواجهند.

در ادامه اظهارات متعدد پیرامون موضوع اخذ ضمانت رای دریافت وام بانکی، اخیرا یک مقام مسئول در بانک مرکزی نیز با اشاره به تسهیل‌گری در حوزه تسهیلات خرد، تاکید کرده که بانک‌ها برای پرداخت وام خرد 150 میلیون تومانی باید تنها یک ضامن اخذ کنند.

یک ضامن برای وام بانکی 150 میلیونی
محمد نادعلی، مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی در اظهارات اخیر خود طی نشست تقدیر از یاوران اشتغال و خودکفایی،  بحث اشتغال و قرض‌الحسنه را دو‌ موضوع مهم دولت فعلی و نظام بانکی دانست و در ادامه گفت: «در حوزه وام‌های خرد نیز عملکرد خوبی در کمیته امداد و شبکه بانکی داشتیم و آمار بازگشت این تسهیلات به بانک‌ها هم بالاست؛ در 6 ماهه، 23 درصد از کل تسهیلات، خرد بوده و 79 درصد از تسهیلات خرد نیز مربوط به تسهیلات قرض‌الحسنه است.»

وی همچنین تاکید کرد که بانک‌ها باید یک ضامن وام 150 میلیونی پرداخت کنند؛ مگر اینکه براساس آمار اعتبارسنجی، بانک‌ها معیارهای دیگری را هم برای ضمانت در نظر بگیرند.

مسیر دریافت وام ازدواج دشوارتر شد
یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها از سنگ‌اندازی بانک‌ها در مسیر رسیدن مردم به وام بانکی، مربوط به تسهیلات ازدواج است. گزارش اخیر بانک مرکزی حاکی از آن است که شبکه بانکی کشور در 6 ماه ابتدایی سال جاری 410 هزار و 150 فقره وام ازدواج پرداخت کرده که این رقم 25 درصد از مدت مشابه سال گذشته است.

با این وجود، بررسی‌ها نشان می‌دهند که تعداد وام‌های پرداختی در این مدت نه تنها رشد نکرده، بلکه در 6 ماهه نخست امسال، 76 هزار فقره وام ازدواج کمتری نسبت به 6 ماهه 1401 پرداخت شده است. به عبارت دیگر افراد کمتری موفق شده‌اند وام ازدواج دریافت کنند و اخذ این تسهیلات از بانک‌ها دشوارتر از قبل شده است.

از سوی دیگر، با وجود دستور رئیس دولت سیزدهم مبنی بر جمع شدن صف وام ازدواج تا پایان شهریورماه، در این زمان همچنان پرونده 260 هزار و 540 نفر از واجدان شرایط دریافت این تسهیلات، با وجود تکمیل مراحل ثبت نام و مدارک به نتیجه نرسیده بود.


تخطی شبکه بانکی از حد مجاز اخذ ضامن وام
به نظر می‌رسد که یکی از علل مسیر دشوار دریافت وام ازدواج، درخواست بانک‌ها برای اخذ ضامن، بیش از حد مجاز است.

بر اساس بخشنامه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج مطابق با قانون بودجه سال جاری، بانک‌ها موظفند با یکی از شرایط توثیق حساب یارانه، وثیقه‌گذاری سهام عدالت متقاضیان یا بستگان درجه اول یا تنها دریافت یک فقره سفته و یک نفر ضامن نسبت به پرداخت این تسهیلات اقدام کنند.

با این وجود، بررسی چند نمونه از نظرات مخاطبان تجارت‌نیوز درباره موضوع پرداخت وام ازدواج نشان می‌دهد که بانک‌ها چندان به این موضوع پایبند نیستند. مخاطبان نوشته‌اند:

«توروخدا به بانک‌ها بگین اینقد سخت نگیرند برای ضامن.»

«برای وام ازدواج دخترم دو ضامن و چک و سفته دادم وتشکیل پرونده هم دادن ولی الان که می‌خوان واریز کنن میگن باید از تهران اعتبار بدن.»

«متاسفانه بانک‌ها برای وام ازدواج دو تا سه ضامن می‌خوان وخیلی‌ها چون نمی‌تونن ضامن جور کنن منصرف میشن.»

«بانک‌ها سنگ جلو پای جوان‌ها می‌ندازن. رفتیم بانک میگه باید سه تا ضامن بیاری، بعدش هی تشویق به ازدواج میکنید جوونارو.»

«من پارسال آبان‌ماه بانک تجارت ثبت‌نام کردم. بعد از یک ماه تعیین شعبه شد. بانک برای سه ماه بعد نوبت داد. بعد از سه ماه رفتیم ضامن قبول نمی‌کنه. چندتا ضامن بردم هیچ کدام را قبول نکرد. وام حذف شد دوباره ثبت نام کردم بانک ملت. اینم بعد از سه ماه تعیین شعبه شده الان رفتیم بانک هر نفری دو تا ضامن می‌خواد. الان من چهار تا ضامن از کجا بیارم؟»

حکمرانی دستوری تا کجا ادامه دارد؟
در این شرایط کارشناسان عقیده دارند تا زمانی که مشکلات اساسی از جمله سرکوب نرخ‌های بهره و تسهیلات تکلیفی پرشمار در شبکه بانکی ایران وجود دارند، اولتیماتوم‌ها و بخشنامه‌های متعدد برای جلوگیری از اخذ ضامن‌های بیش از حد کارساز نخواهد بود.

حال باید دید که فرآیند پرداخت وام‌های خرد 150 میلیون تومانی پس از اظهارات اخیر مقام مسول بانک مرکزی به چه شکل پیش خواهد رفت و دسترسی متقاضیان به این تسهیلات چگونه خواهد بود.