بزرگنمایی:

نقش مادران در تثبیت عزت‌نفس دختران

 مفهوم عزت‌نفس همیشه هم در فضای آکادمیک و هم در زندگی روزمره افراد، یکی از پربحث‌ترین مفاهیم بوده و راه‌های به وجود آمدن و تقویت آن هم بسیار مورد توجه بوده است.

عزت نفس یعنی افراد چه نظری درمورد خودشان و باورهایشان و اینکه چقدر به عنوان یک انسان، ارزشمند، توانمند و موفق هستند و می‌توانند وظایفی را که خودشان یا جامعه برایشان تعریف کرده است را به درستی به انجام برسانند، دارند.

افرادی که عزت‌نفس بالاتری دارند بیشتر خودشان را لایق عشق و حمایت می‌دانند و در بزرگسالی در مسیر دریافت این حمایت قرار می‌گیرند و نسبت به افرادی با عزت‌نفس پایین، راحت‌تر هدف‌گذاری می‌کنند و به اهدافشان می‌رسند و به طورکلی احساس رضایت درونی و سلامت روانی بالاتری دارند. عوامل زیادی روی افزایش عزت‌نفس از زمان کودکی اثر دارند؛ محققان نشان داده‌اند که مادران نقش مهمی در این فرایند دارند.

با کیفیت‌بودن رابطه یعنی مادر از دخترش حمایت می‌کند، نسبت به نظرات و ایده‌های او علاقه نشان می‌دهد، احساس اتصال و نزدیکی بیشتری با هم دارند، در فعالیت‌های مختلف با هم مشارکت می‌کنند، می‌توانند با هم احساسات و ایده‌هایشان را به اشتراک بگذراند

تحقیقاتی که در مورد تاثیر رابطه مادر و دختر بر عزت‌نفس دختران کار کرده‌اند پیشنهاد می‌کنند که کیفیت این رابطه تعیین‌کننده و مهم است. باکیفیت بودن رابطه یعنی مادر از دخترش حمایت می‌کند، نسبت به نظرات و ایده‌های او علاقه نشان می‌دهد، مادر و دختر احساس اتصال و نزدیکی بیشتری با هم دارند، در فعالیت‌های مختلف با هم مشارکت می‌کنند، می‌توانند با هم احساسات و ایده‌هایشان را به اشتراک بگذراند و همزمان احساس خودمختاری و استقلال می‌کنند تا از نظرات هم استفاده کنند اما تصمیم نهایی را خودشان بگیرند، به یکدیگر اعتماد دارند، احساس کفایت و کارآمدی را بهم منتقل می‌کنند و به طورکلی پیوندشان را امن و محکم ارزیابی می‌کنند.

پیوند مادر و فرزند رمز دلبستگی ایمن
در چنین خانواده‌هایی دختران در بزرگسالی عزت‌نفس بالاتری را تجربه می‌کنند و ریسک رفتارهای ناهنجار و تجارب روان‌شناختی منفی در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. در مقابل در خانواده‌هایی که دختران دلبستگی ناایمن را تجربه می‌کنند و اتصال قوی بین مادر و دختر وجود ندارد، عزت‌نفس پایین‌تری مشاهده شد که با مشکلات بین‌فردی، مشکلات شخصیتی و رفتاری همبستگی داشت.

در خانواده‌هایی که دختران دلبستگی ناایمن را تجربه می‌کنند و اتصال قوی بین مادر و دختر وجود ندارد، عزت‌نفس پایین‌تری مشاهده شد که با مشکلات بین‌فردی، مشکلات شخصیتی و رفتاری همبستگی داشت

البته متغیرهای مهم دیگری از جمله عزت‌نفس خود مادران هم بر عزت‌نفس دخترانشان موثر است اما در تحقیقات دیگری نشان‌داده شده مادرانی که عزت‌نفس بالاتری دارند هم در رابطه با فرزندان خود موفق‌ترند و هم فرزندانی با عزت‌نفس بالاتر تربیت می‌کنند.

اگر بخواهیم نسل‌های آینده افرادی باشند که بتوانند خود را درست ارزیابی کنند و تصویر مناسبی از خود داشته باشند و به توانایی‌های خودشان مطمئن باشند، باید در درجه اول مادرانی تربیت کنیم که عزت‌نفس بالایی دارند و می‌توانند نقش خودشان را به درستی در جامعه بیایند.

عزت‌نفس، مانند بقیه مفاهیم روان‌شناختی یک مفهوم چندبعدی و پیچیده است و وقتی در برخورد با اولین مراقب که مادر است به درستی پرورش نیابد، سال‌ها تلاش لازم است تا بتوان آن را دوباره بازیابی و اصلاح کرد. درنتیجه دلبستگی و ارتباط سالم و متعادل بین مادر و فرزندان، به خصوص دختران که به مادر خود به عنوان الگو و منبعی برای همانندسازی نگاه می‌کنند، برای ایجاد و تقویت عزت‌نفس ضروری و حیاتی است.