تاریخ

آثار دورا اروپوس : در میان آثار یافت شده در شهر دورا (دورا اروپوس) در کرانه ی رود فرات در سوریه ی کنونی نزدیک مرز عراق، علاوه بر آثار فارسی میانه، آثاری نیز به پارتی پیدا شده که دربردارنده ی چند دیوارنگاره، نوشته هایی روی سفال دربرگیرنده ی فهرستی از نام کسان و نامه ای بر روی تکه ای پوست. یکی از دیوارنگاره ها تاریخ سلوکی دارد که معادل ۲۱۱ یا ۲۱۲ م. است.

معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور گفت: ۵۰ میلیارد ریال به فراهم‌سازی زیرساخت‌ها و مرمت بناهای تاریخی استان مرکزی اختصاص می‌یابد.

او در مقدمه قانون‌نامه اش می گوید: "خدایانی به نام آنو و بل مرا به نام فراخواندند که "ای همورابی، ای شاهزاده بلندپایه، ای کسی که از خدایان می ترسی"، برای تحقق حکومت عدالت در کشور، برای نابود کردن گناهکاران و تبهکاران، برای اینکه توانگر به ضعیف آسیب نرساند و من همانند شمش (ایزد خورشید) بر سیه سران (مردم) حکومت کنم و تا اینکه زمین را روشنی و سعادت بشریت را افزونی بخشم». .............

کروران ساختمانی موسوم به ساختمان B را بنابر توصیفات مقدسی یک خانقاه اسلامی دانسته است. مقدسی درباره‌ی حومه‌ی شهر شوش نیز سخن گفته است که شواهدی از آن بدست آمده است. کارخانه‌ی شکرسازی شوش که بر روی خرابه های کاخ اردشیر دوم هخامنشی در کرانه‌ی غربی رود شاوور ساخته شده بود نیز متعلق به دوره‌های چهارم، پنجم و ششم اسلامی شوش است. بنجامین تودلا (۱۱۶۰-۱۱۷۰ .م) جهانگرد اسپانیایی نیز از تقسیم شهر به یک بخش تجاری ثروتمند و یک بخش فقیرتر و قدیمی‌تر که از طریق یک پل با هم در ارتباط بوده اند، سخن می‌گوید. زاکروان بخش ثروتمند شوش را شهر صنعتگران و شهر شاهی و بخش فقیرنشین را واقع در قسمت بالاتر دانسته است. داده‌های مربوط به کاوش‌ها و مدارک گردآوری شده، نشانگر وجود الگوهای نقل و انتقال و نشانه هایی در مورد میزان جمعیت و تولید محصولات کشاورزی مانند شکر، برنج و لیموترش و صنایعی همچون نساجی و سفال هستند. ..................

واژه آپادانا د زبانهای ایرانی نو به ایوان eyvan تبدیل شده است. به جز کاخ داریوش، شماری از سازه‌های دیگر هخامنشی در شوش شناسایی شده اند .......

تازیان به تیسفون درآمدند و غارت و کشتار در پیش گرفتند. سعد بن وقاص به هنگام ورود به مداین هشت رکعت نماز فتح خواند و به هنگام دیدن کاخ کسری، این آیه از قرآن را تلاوت کرد: {... کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ وَ زُرُوعٍ وَ مَقَامٍ کَرِیمٍ وَ نَعْمَهٍ کَانُوا فِیهَا فَاکِهِینَ کَذَلِکَ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْما آخَرِینَ...}یعنی: ((...چه بسیار باغستان ها و چشمه ساران را در پشت سرشان رها کردند و کشت زار ها و جایگاه های ارجمند را و نعمت هایی که در آن غوطه ور بودند و بدین سان ما [الله تعالی] اینها را به مردمی دیگر به ارث دادیم...)) بدینگونه بود که تیسفون با کاخ های شاهنشاهی و گنج های گران شاهنشاهی ساسانی به دست عربان افتاد ؛

بنابر شواهد سامی ها و سومری ها طی سده های پرشماری پیش از سارگون اکدی در کشمکش و برخورد به سر برده اند. زیرا اگرچه درکل ساختار و واژگان هر دو زبان عموماً محدود است ولی در جزئیات شباهتهای چشمگیری بین دو زبان وجود دارد، از جمله وام‌واژه هایی که در هر دو زبان به چشم می خورند. از سویی واژۀ اکدی: tamkārum "بازرگان"، مشتق از ریشۀ سامی *mkr-، در سومری به صورت damgara به وام گرفته شده است (شاید بصورت tamkara آوایش می‌شده است)، و از سوی دیگر واژۀ سومری: .galé "کاخ"، که ترکیبی است از é "خانه" و gal "بزرگ"، بصورت ekallu به اکدی راه یافته است، و از راه اکدی بصورت hekal "هیکل : کاخ، نیایشگاه" به عبری رسیده است. همچنین نامهای شخصی سامی مورد استناد در اسناد سومری پیش از سارگون اکدی همانند Il-Addu مرکب از Adad Hadad که نام یک ایزد است، یا El که صورت اولیه واژگان اله و الله است و نام ایزد غیرمرعی طوفان بوده است، ولی ارزش آنچه گذشت برای بازسازی زبان ..................

زبانهای بومی عمان عربی نیستند که از آن میان می توان به بلوچی جنوبی، بطحری، فارسی غربی، حرسوسی، هبیوتی، کمزاری، شحری، مهری و لواتی، اشاره کرد. بخشی از این زبانهای محلی ایرانی و برخی دیگر سامی هستند............

امروز خبری تاسف بار در خبرگزاری ها آمده بود که بخشی از آرامگاه یعقوب لیث صفاری تخریب شده است. خبرها ضدونقیض است. یکی نوشته پیمانکار اشتباه کرده است و دیگری گفته مخصوصا و آگاهانه تخریب شده است. نمی‌دانم حقیقت امر چیست. اما آنچه می‌دانم این است که یعقوب لیث در کشور ما و برای مردم ما غریبه است.

شاید ندانید ولی نخستین آزادیخواه ایرانی اهل شوش و نام وی پوزور اینشوشیناک بوده است. توضیح اینکه پس از شکست دودمان سارگون اکدی در حدود ۲۲۰۰ پ.م از گوتی های ساکن غرب فلات ایران، شوشی ها نفس راحتی کشیدند و بقیه فلات ایران را به زیر پرچم درآوردند. حدود یک سده پس از آن پیروزی بزرگ ایرانیان، اور-نمّو بنیانگذار سومری دودمان سوم اور در سال ۲۱۰۰ پ.م در کتیبه ایسین که به گویش بابلی باستان نگاشته شده است، پوزور- اینشوشیناک قهرمان شوشی فلات ایران را از جرگه شاهان شوش و دشمن خود دانسته است ......................

درخواست جامائیکا از موزه بریتانیا در لندن برای پس دادن آثار باستانی این کشور، این موزه را با فشار تازه‌ای برای استرداد آثار تاریخی روبه رو کرده است.

قبل از سقوط بغداد ، به هنگامی که هلاکوخان مغول بغداد را در محاصره داشت ، المستعصم از طریق یکی از پیک هایش به هلاکو گفت:"...هرچند که پادشاه[منظور هلاکوخان] را معلوم نیست ، لیک از واقفان احوال سئوال کند که تا غایت هر پادشاه که قصد خاندان آل عباس و دارالسلامِ بغداد کرد

زن کدخدا به زن چوپان بدبین می شود و او و کودکش را درون اتاق کاهدان زندانی می کند تا کدخدا به سیاه چادر بیاید و تکلیف اش را معین کند. اما کدخدا و چوپان آن شب به خانه نمی آیند. شب هنگام دختر شاه پریان در کاهدان به سراغ زن چوپان می آید و از او می پرسد که چرا طبق پر از خوراکی را روی تخت چوبی درون سیاه چادرش نگذاشته تا او و پدرش شاه پریان از آن بخورند. زن چوپان گریه و زاری می کند که پری دخت او را ببخشد، پری دخت نیز .....

عشایر فیلی یاد پریهای دوران هندواروپایی و هندوایرانی را هر ساله با برگزاری آیین شاه پریان زنده نگه داشته اند. توضیح اینکه در مناطق لرنشین فیلی از شوش تا شهرستانهای ایلام، خرم آباد و همدان، آیینی به نام سفره شاپریو šâpərīyōn برگزار می شود که ریشه در باورهای باستانی مردم دارد. در فارسی به آن سفره شاه پریان می گویند. این سفره توسط سایر اقوام ایرانی و خوزستانی از جمله فارس ها، دزفولی ها، شوشتری ها و بختیاری ها نیز با تفاوتهایی برگزار می گردد. گویا این آیین با کودکان در ارتباط است. زیرا سفره مذکور برای جلوگیری از آسیب دیدن کودکان توسط پریان فراهم می شود. مفاهیمی مانند پری زیه pari-zaya و پریدار pari-dâr در گویش لری فیلی نیز بر کودکانی اطلاق می شود که پری آنها را زده باشد یا اینکه با پریان در ارتباط باشد. در واقع این سفره برای جلب نظر پریها برگزار می شود تا کودکان دچار آسیب و مرگ نشوند. عشایر فیلی در سفره شاه پریان .......

< فارسی میانه: anār "انار"؛ لغت فارسی میانه مقلوب لغت ایرانی: h)aran)* است؛ لغت یادشدهٔ ایرانی مشتق است از -hadana * (با تبدیل d به r در لهجه های ایرانی شمال غربی؛ برای درک تحول آوای d به آوای r نگاه کنید به وامواژه های ارمنی : apirat "بیداد" از apēdāt و malax "ملخ" از marax و این خود از madax که از ایرانی شمال غربی گرفته شده اند؛ لغت ایرانی باستان: -hadiana* مرکب است از -ha بمعنی "هم/باهم/همراه با هم" و -dana بمعنی "دانه، تخم" ؛ روی هم بمعنی "هم-دانه/دانه های همراه با هم" که توصیف ساختار میوه ی انار است.

< فارسی میانه: anār "انار"؛ لغت فارسی میانه مقلوب لغت ایرانی: h)aran)* است؛ لغت یادشدهٔ ایرانی مشتق است از -hadana * (با تبدیل d به r در لهجه های ایرانی شمال غربی؛ برای درک تحول آوای d به آوای r نگاه کنید به وامواژه های ارمنی : apirat "بیداد" از apēdāt و malax "ملخ" از marax و این خود از madax که از ایرانی شمال غربی گرفته شده اند؛ لغت ایرانی باستان: -hadiana* مرکب است از -ha بمعنی "هم/باهم/همراه با هم" و -dana بمعنی "دانه، تخم" ؛ روی هم بمعنی "هم-دانه/دانه های همراه با هم" که توصیف ساختار میوه ی انار است.

در روز چهارم ماه اوت سال ۲۰۱۶، پایگاه باستان‌شناسی فاناگوریا از کشف قطعه‌ای از یک کتیبه و دژی بزرگ متعلق به زمان داریوش بزرگ در شبه‌ جزیره تامان، در استان کوبان روسیه (در ساحل شرقی تنگه کرچ (بُسفُر کیمری) میان دریای سیاه و دریای آزوف)، خبر داد. این کتیبه در کاوش‌های هیأت باستان‌شناسی روس، به سرپرستی ولادیمیر کوزنتسُف، در لایه منسوب به ربع دوم سده پنجم پیش‌ازمیلاد در بخش موسوم به آکروپولیس فاناگوریا به دست آمده است. اثر مورد بحث قطعه‌ای از یک سنگ تراش‌خورده مرمرین است که روی آن بخشی از یک متن به خط میخی پارسی باستان باقی مانده است. نوشته بازمانده روی این سنگ تنها حدود ده تا پانزده درصد از یک متن سلطنتی هخامنشی است.

در روز چهارم ماه اوت سال ۲۰۱۶، پایگاه باستان‌شناسی فاناگوریا از کشف قطعه‌ای از یک کتیبه و دژی بزرگ متعلق به زمان داریوش بزرگ در شبه‌ جزیره تامان، در استان کوبان روسیه (در ساحل شرقی تنگه کرچ (بُسفُر کیمری) میان دریای سیاه و دریای آزوف)، خبر داد. این کتیبه در کاوش‌های هیأت باستان‌شناسی روس، به سرپرستی ولادیمیر کوزنتسُف، در لایه منسوب به ربع دوم سده پنجم پیش‌ازمیلاد در بخش موسوم به آکروپولیس فاناگوریا به دست آمده است. اثر مورد بحث قطعه‌ای از یک سنگ تراش‌خورده مرمرین است که روی آن بخشی از یک متن به خط میخی پارسی باستان باقی مانده است. نوشته بازمانده روی این سنگ تنها حدود ده تا پانزده درصد از یک متن سلطنتی هخامنشی است.

شیلهک- اینشوشینک (حدود ۱۱۵۰-۱۱۲۰ق.م) در کتیبه های بسیاری خود را فرزند شوتروک-نهونته می‌خواند، او پس از مرگ برادرش کوتیر-نهونته، جانشین وی شده است، زیرا در متنی خود را برادر برگزیده کوتیر-نهونته می‌خواند. در واقع یکی از برنامه های ساختمان سازی کوتیر-نهونته در ارتباط با ساخت نمایی از آجر قالبی را شیلهک-اینشوشینک به پایان رسانده است. بیشتر متون شیلهک-اینشوشینک از شوش به دست آمده اند. متون یادشده شامل آجرنوشته ها، سنگ یادمانها و کتیبه های روی پاشنه درها هستند.

مرحوم دکتر زرین کوب به نقل از عیون الاخبار ابن قتیبه می نویسد : در کوچه و بازار قصه گویان دوره گرد معرکه خود را بر پا می کردند. قصه های عنتر و رستم، قصه های پیغمبران کهن، حکایات سلیمان و جنیان، مشتری های بسیار داشت.

مرحوم حاج ملا "حیدر صوری" بانی مسجد محمدی برای من نقل می کرد در محله‌ی صحرا بدر مشرقی شخصی کور و نابینا داشتیم که از روی سینه و ذهن خود داستان سرایی می کرد. غالبا بچه ها گرد وی تجمع کرده به داستانهایش گوش فرا می دادند.و بسیار افراد بزرگ سال که در حوالی وی نشسته وبه گفته هایش دل می سپردند.

بنابر باورهای جهان باستان امکان پیش بینی رویدادها و خواست ایزدان از روی جگر یا کبد وجود داشته اشت. در این گونه پیشگویی، جگر گوسفند را بخش‌بندی می کرده اند. شمار این بخش ها و نامهای آنها، به ویژه در زبان بابلی به ۲۰۰ بخش نیز رسیده است. پیشگو در هر یک از بخشها نیز نشانه های گوناگونی را می دیده است و در هر یک از دویست بخش یادشده، از هر نشانه، برداشتهای گوناگونی می کرده است. هر نشانه در بالا، پایین و میانه ی بخشهای یادشده، باز معنای ویژه ی خود را داشته است. امروزه همگی این نشانه ها در دست هستند، اما روشن نیست که نشانه ها از آنِ کدام جهت از بخشهای یادشده هستند. در دانش جگرخوانی جگر یا کبد را بخش بندی می نمودند به گونه ای که هر بخش از آنِ یک ایزد ویژه باشد. گلنوشته های بابلی که از هفت تپه به دست آمده اند به خط و زبان بابلی میانه نگاشته شده اند.

دزفول شهری در سپیده دم تاریخ

باستان‌شناسان موفق شدند بقایای انسان‌های متعلق به قرن نهم پیش از میلاد مسیح و تمدن «اورارتوها»‌ را در یکی از استان‌های ترکیه کشف کنند.

پردۀ اول : ژنرال یاروزلسکی آخرین رهبر کمونیست لهستان بود که در دههٔ هشتاد میلادی رهبری حکومتی را بر عهده داشت که بسیار بدنام و منفور بود ، او در شب ۱۳ دسامبر ۱۹۸۱ حوادث را به نحوی مدیریت کرد که بسیاری یقین داشتند جایگاهی پست و خفیف را برای خود در تاریخ رقم زده است ، در آن شب هنگامی که بسیاری از مردم لهستان در خواب بودند ژنرال اعلام حکومت نظامی کرد و به ارتش دستور داد تا به نام حزب کمونیست لهستان تمام جنبش‌های دموکراسی‌خواه موسوم به اتحادیه همبستگی لهستان را سرکوب کنند ،

.تیمور قبل از ورود به داخل شهر اصفهان ، ۵٠ هزار تن از سربازانش را در خارج شهر مستقر کرد و به بقیه سربازانش دستور داد وارد شهر شوند. او به صراحت به سربازانش دستور داد که به هیچکس حتی زنان و کودکان «رحم» نکنند. همچنین به سربازانش گفته بود که «زیباترین زنان ایران» در شهر اصفهان هستند و بعد از تصرف شهر .....

بر اساس گفتهٔ راجر سیوری یکی از پژوهشگران جریان‌های دورهٔ صفویه: براساس نوشتارهای موجود در زمان اکنون، شکی در این نیست که خاندان صفویه به طور قطع دارای ریشهٔ ایرانی است نه ریشهٔ ترکی که گاهی بدان خوانده می‌شود. این احتمال وجود دارد که اصلیت این خاندان از کردستان ایران آمده باشد که بعدها به آذربایجان کوچ کرده‌اند. جایی که آنها زبان ترکی آذربایجانی را از ترک‌زبانان آنجا فراگرفته و سرانجام در سدهٔ یازدهم میلادی در شهر اردبیل جای گزیده‌اند.

پاسخ به سخت ترین سوال تاریخ آزادی بشر در زمانیکه برده‌داری در آمریکا رایج بود، زن سیاه پوستی به نام هریت تابمن، گروهی مخفی به راه انداخته بود که بردگان را فر‌اری می‌داد. بعدها از او پرسیدند: سخت‌ترین مرحله کار شما برای نجات بردگان چه بود؟