آخرین مطالب

سقاخانه های دزفول - قسمت دوم

سقاخانه های دزفول - قسمت دوم فرهنگی - اجتماعی - خوزستان - بخش ویژه صبح ملت نیوز

سقاخانه های دزفول - قسمت دوم

  بزرگنمایی:
(( سقاخانه های دزفول )) بنوش به یاد تشنگان دشت خونین کرب و بلا قسمت دوم و پایانی در واقع شکل و شمایل سقاخانه در دزفول خلاصه به محلی بسیار ساده در رفع تشنگی رهگذران بود. بدون آنکه سیمای کاشی کاری، درج کلمه یا جملاتی متصور باشد و یا از تصویرنگاری، محل برافروختن شمع برای دخیل بستن و آرزو طلب کردنی و... خبری در میان باشد .

(( سقاخانه های دزفول ))



بنوش به یاد تشنگان دشت خونین کرب و بلا
قسمت دوم و پایانی

در واقع شکل و شمایل سقاخانه در دزفول خلاصه به محلی بسیار ساده در رفع تشنگی رهگذران بود. بدون آنکه سیمای کاشی کاری، درج کلمه یا جملاتی متصور باشد و یا از تصویرنگاری، محل برافروختن شمع برای دخیل بستن و آرزو طلب کردنی و... خبری در میان باشد .



از گفته های "جناب محمد حسن روانبخش" چنین برداشت می شود که تا هفتاد سال پیش در مسیر کوچه/محله ها، گذر بازار، راسته مغازه داران و...حبانه یا مشکی آب در مسیرها رهگذران به گونه ای قرار داده می شد که تا جلب نظر کند و عابرین برای رفع عطش خود جرعه ای آب نوش جان کنند.


"مهندس روانبخش" همچنین نقل می کند :
بیاد ندارم سقاخانه در دزفول احداث شده باشد؛ تنها در بعضی مسیرها مشک، حب یا حبانه های پایه دار در بازار خراطون را خوب یاد دارم، همچنین در محوطه مسجد آیت الله آ میرزا محمدعلی معزی حبانه ای برقرار بود، در خراطون جنب منزل مرحوم قاضی نیز حبانه ای کار گذاشته شده بود، در راسته آهنگران نیز یک مورد بوده است. مشک آب بر بدنه دیوار زیر سقف "سایه وری"(سایه دار) یا روی چهار تخت نیم مرتفع از زمین برقرار می شد. در محله کرناسیون نیز جلوی باغ گازر مغاره ای بود بنام مغازه "مشهدی دلدل" که از همین نحو آبخوری ها برقرار کرده بود.



در دهه پنجاه سقاخانه های دزفولی رنگ و روی مشک را کنار زده و به حب و حبانه بسنده می شد با این تفاوت که بعضی مغازه داران حبانه بزرگی را بر چهار پایه ای از جنس چوب، یا میله فلزی استقرار داده، دور تا دور آن را اطاقکی میله ای می کشیدند، شبیه اتاقک های باجه تلفن و غالبا در کنار درختی که حکم سایه بان را در بر داشت تعبیه می شد، حبانه را از پایین تنه حب سوراخ و شیر آبی درونش تعبیه می کردند تا با باز و بسته کردن شیر، آب نوشیده شود و به این طریق نیز بهداشت رعایت گردد! زیرا پیشتر از این ها با فرو کردن دست و ظرف آب به داخل حب امنیت بهداشتی برقرار نمی ماند! چه بسا فرد نوشنده آب قطرات لب و لوچه خود را به وقت آب خوردن درون حب نیز می چکانید. نمونه واضح این حبانه را مرحوم حاج ملا حیدر صوری در صحرا بدر مشرق جلوی مغازه اش داشت .


کاسه یا لیوانی از جنس روی بر روی حب گذاشته می شد، فرد تشنه به حب نزدیک شده، با یک دست "سرین" (سرپوش) چوبی گردی که دهانه حب را کامل فرا می گرفت بر می داشت و لیوان یا تاس آب خوری را به آب می زد و می نوشید .


با آمدن صنعت و احداث کارخانه یخ سازی گذاشتن نصف قالب یخ درون حب، حبانه و منبع های فلزی 200 لیتری که تازه باب شده بود امری رایج و عطش مردم را به نوشیدن آب تگری و دلچسب بی امان می کرد.


طول مسیر خیابان امام (پهلوی سابق) مغازه داران با بر قرار کردن منبع هایی فلزی که از جنس حلب و پلیت نازک ساخته می شد و معمولا اطراف آن را با گونی های کنفی باند پیچ شده پوشش می دادند تا آب درون منبع به سرعت رو به گرمی نرود .


نشانه های سقاخانه و تعبیه آن در بدنه دیوار، اول بار در آستانه متبرکه حضرت سبزقبا در دهه چهل نمایان شد، در کنار یک آب خوری که وضوخانه نیز بشمار می آمد، ضلع جنوبی حیاط، درست زیر درخت کنار، چند شیر آب لوله کشی شده در یک خط موازی نمایان و برقرار بود که با چسباندن شمع خانه ای ( که اضافه بر تاقچه کنار آب خوری، میزی آهنی در حدود 60 سانت ارتفاع که بر کف آن محل هایی برای نصب شمع تعبیه شده بود و دیواری چسبیده به آن که از ذوب و دوده شمع ها سیاه شده بود .


در عصر انقلاب اسلامی و رخ داده های جنگ تحمیلی نصب دستگاه آبسردکن به نیت یاد و قرائت فاتحه به روح گذشتگان، شهدای دشت کربلا و شهدای انقلاب در گوشه گوشه شهر بوضوح نمایان شد.


امروزه این روند در شهر دزفول تغییر اساسی به خود گرفته، ساخت سقاخانه در سازه های تعریف شده، شکیل و معنا دار طراحی و به اجرا گذاشته می شود .



                      (( سقاخانه  مسجد آحبیب ))

آقای احمد الفباغی میگوید:
اگر چه امروز بواسطه انواع دستگاه های سرمایشی آب خنک و گوارا در دسترس می باشد اما باز در خیابان های مهم شهرمان و بازارها کمبود آب خنک در ماه های گرم سال احساس می شود و بسیاری از مسافران و افرادی که از شهرها و روستاهای اقماری دزفول به شهر می آیند همیشه این گلایه را داشته اند گذشته از اینکه لذت نوشیدن جرعه آب خنک از یک سقاخانه که با کاشی های رنگی آذین شده و سلام امام حسین (علیه سلام) و نام سقای دشت نینوا و اشعاری در این مزمون را دارد بسیار گوارا می باشد روح و چهره شهرمان نیز زیباتر خواهد شد و فلسفه ایجاد سقاخانه حفظ خواهد شد.


خبرنگار : محمدباقر مقدم نیا


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

پاکستان: هیچ نظامی یا غیرنظامی ایرانی هدف قرار نگرفتند

رئیس‌جمهور در دیدار اقشار و منتخبین شهرستان فیروزکوه: دولت به دنبال اولویت‌بندی کمبودها و مشکلات و سپس حل آن‌هاست

پیام مهدی طارمی برای مردم فلسطین

امیرعبداللهیان: هیچ تعارفی با طرف‌های تروریستی در پاکستان و عراق نداریم

اقدام دولت برای حمایت از مستمری‌بگیران

بهره‌مندی هنرستانیها از یک ماه کسری خدمت «سربازی»

یارانه یک میلیونی برای کودکان دارای اختلال رشد 5 دهک اول/ارزیابی 3 ماهه وضعیت رشد کودکان

وزیر دفاع : روسیه باید موضوع تمامیت ارضی ایران را رعایت کند

پالایشگاه‌های چینی برای خرید نفت ارزان راه افتادند

بازار سرمایه و کنترل تورم و نقدینگی و رشد تولید به قلم دکتر جواد درواری

تدوین تله فیلم *خط قرمز*به تهیه کنندگی عباس جاهد در استان اردبیل به پایان رسید

توافق نهایی با هند برای توسعه بندر چابهار

گزارش شرکت مالک نفت‌کش توقیف‌شده آمریکایی از وضع سلامتی گروه کارکنان آن در ایران

در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه هند امیرعبداللهیان اعلام کرد: هشدار ایران به آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی

از سرگیری مرمت پل‌بند تاریخی لشکر شوشتر

امیرعبداللهیان: محاسبه رژیم اسراییل در مورد حماس غلط بود/ به نیروهای مقاومت دستور نمی‌دهیم

مرگ دانشمند ایرانی در یک حادثه

ثبت بالاترین مقدار تولید نفت ایران پس از تحریم‌ها

حذف یارانه تعدادی از یارانه بگیران در دی ماه/ ماجرا چیست؟

تراکتور به دور از حواشی به سمت موفقیت

مصرف سرانه نان در کشور سالی 170 کیلوگرم؛ نان ناسالم چه بلایی سر بدن می‌آورد؟

ویتامین‌ها از طریق مکمل‌ها تأمین نمی‌شوند

ابطال شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان از سوی دیوان عدالت اداری

ارتش آمریکا: 16 نقطه یمن را هدف قرار دادیم

آیا شما یک آدم سمّی هستید

واکاوی یک تراژدی / نابغه ای در لجنزار

آغاز جلسه دادگاه لاهه برای پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه

ارتش یک نفتکش آمریکایی را در دریای عمان توقیف کرد

همدان پایتخت گردشگری آسیا شد

مدیرعامل مرکز مبادله طلا و ارز خبر داد تخصیص اسکناس کشور مبدأ به مسافران تا عید نوروز

طرح آمریکا برای منطقه «بعد از جنگ غزه» با همکاری عربستان

فرصت 2 ماهه بانک مرکزی برای کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی

اولین نشست کمیته فلسطین APA رئیس پارلمان کشورهای عربی: ساکنان در برابر جنایات رژیم صهیونیستی شریک جرم هستند

استارت پروژه «نبیل باهویی ٢» با حضور برانکو

وزیر کشور: انفجار تروریستی در کرمان خارج از رینگ حفاظتی مراسم بود

ادغام تعرفه رای دو انتخابات 1402

211 شیء تاریخی ایران در چین

طرح جامع مدیریت دریاچه نمک به تصویب رسید مخبر: دولت با جدیت به دنبال حل مشکلات حمل و نقل عمومی است

رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مردم قم: دشمن سیاست «بیرون کشاندن مردم ایران از صحنه» را پیگیری می‌کند

تعلیق از خدمت 4 کارمند شهرداری دزفول

آخرین وضعیت ثبت‌نام در کاروان‌های حج

استفاده از معلم آقا در دبیرستان‌های دخترانه؛ نیازمند مجوز/ تعیین تکلیف مدیران زن مدارس پسرانه

ماجرای ارسال پیامک برای متقاضیان شیرخشک

دبیر هیات بادبانی استان هرمزگان: گسترش گردشگری ورزش‌های دریایی در هرمزگان یک ضرورت است

آغاز دور جدید گرانفروشی بلیت هواپیما؛ بلیت هواپیما به نرخ مصوب نیست

قوه قضاییه: حکم بخش دوم پرونده هواپیمای اوکراینی صادر شد/ متهم ردیف اول بازداشت است

کشف شیشه و هیروئین از یک خودروی سواری در هندیجان

بارورسازی ابر‌ها برای کشوری وسیع همچون ایران اجرایی و عملی نیست

کنعانی: مسئله دریای سرخ معلول است؛ علت نیست/ تدوین سند همکاری با روسیه در گام‌های نهایی است

اختلاف نظر درباره بدهی 100 میلیارد دلاری