بزرگنمایی:

عدم امکان تحقق طرح صیانت فضای مجازی بدون شبکه ملی اطلاعات و الگوبرداری

مرتضی احمدی*

*دکتری شبکه های کامپیوتری، اداره کل تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منطقه جنوب کشور

چکیده :

زیرساخت اصلی طرح صیانت فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات است و خطر نفوذ دشمن از طریق فضای مجازی بر همگان ثابت شده است و در صورت عدم مدیریت آن می تواند به یک بحران جدی در کشور در مسائل مختلف ایجاد نماید پس لازم است اشرافیت کامل بر روی آن داشت و از طرفی هم نیاز است پیام رسان های خارجی که بدون هیچ تعهد حقوقی در کشور ایران بی پروا فعالیت می کنند را ملزم به رعایت قوانین داخلی کشور نمود و از آسیب جدی آنان برای کشور جلوگیری کرد .

طرح صیانت فضای مجازی نیازمند یک الگوی کامل از یک کشور صاحب تکنولوژی و فرهنگ غنی است و پس از الگو برداری نسبت به بومی سازی آن اقدام نمود.


کلید واژه: طرح، صیانت، فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات، الگوبرداری





مقدمه:

امنیت یکی از مباحث محوری در حوزۀ علم سیاست و حوزۀ سیاست‌گذاری در هر نظام سیاسی است که همواره از ابعاد مختلفی تهدید می‌شود.

صیانت و حفاظت از مرز و بوم هر کشوری بر عهده دولتمردان آن کشور می باشد و بی شک پیاده نظام این لشکر برای حفاظت از مرز و بوم، کسی به جز خود مردم آن کشور نخواهد بود.

یکی از شیوه های نفوذ و رخنه به داخل هر سرزمینی تهاجم به باورها و اندیشه های مردم آن کشور است و این تحقق نمی یابد مگر با حمله به فرهنگ کشور مورد هدف و هر چه فرهنگ آن کشور غنی تر باشد پس تهاجم به آن کشور بیشتر خواهد بود.

تحت تاثیر قرار دادن فرهنگ یک کشور که دارای قدمت تاریخی است سخت و البته شدنی می باشد و کافی است ذهنیت مردم آن کشور به سمت مسئله ای به جز فرهنگ سوق داده شود و بهترین مسئله در این خصوص مسئله معیشتی و اقتصاد آن کشور است که مردم و دولتمردان با اشتغال به این موضوع از اصل شبیه خون مطلع نشوند و کم کم در رگ های حیاتی جامعه نفوذ و مردم را به خطوط قرمز فرهنگی و دینی بی تفاوت نمایند.

در جنگ ها به دلیل تحمل تلفات جانی و خسارت های سنگین، کشور های متهاجم اغلب به جز حمله به اقتصاد و فرهنگ یک کشور با سیاست های مختلفی از جمله اختلاف مذهبی و دینی و قومی بنیان یک سرزمین را سست و سپس برای حمله و استعمار آن اقدام می کنند.

در سال های اخیر، به موازات فضای واقعی، فضایمجازی تمام ابعاد زندگی بشر را در برگرفته است. بخش عمده ای از فعالیت ها و تعاملات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی کشور در فضای مجازی انجام می گیرد. بخش بزرگی از اطلاعات حیاتی کشور در این فضا شکل می گیرد و زیرساخت های حیاتی کشور هم از طریق این فضا، مدیریت و بهره برداری می شوند. بی توجهی به مقوله حفاظت در زیرساخت های اطلاعاتی حیاتی، علاوه بر مخاطرات و تهدیدات کلان، اقتدار و امنیت ملی را خدشه دار خواهد کرد.

کشورهای متخاصم جهت رسیدن به هدف خود برای هدف قرار دادن فرهنگ نیازمند استخدام افسرانی برای این کار است ولیکن با زیرکی تمام با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و با توجه به همه گیر شدن اینترنت و دسترسی اکثریت مردم جامعه به این مقوله جهت انجام امور کاری، زندگی، مالی و تفریحی خود تا عمق منازل و زنگی خصوصی افراد نفوذ می نمایند.

اینترنت به دلیل خصوصیاتی چون قابلیت استفاده و دسترسی گسترده آن، اشکال کاملاً جدیدی از تعاملات، فعالیت‌ها، و سازماندهی‌های اجتماعی را پدید آورده است.

وبگاه‌های شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک، توییتر و مای‌اسپیس روش‌های جدیدی برای معاشرت و تعامل خلق کرده‌اند. کاربران این سایتها قادرند اطلاعات گوناگونی به صفحات خود بیفزایند، علایق مشترکی را دنبال کنند و به دیگران مرتبط شوند. وبگاه‌هایی مثللینکداینبه پرورش ارتباطات حرفه‌ای و تجاری می‌پردازد. یوتیوبوفلیکرهم در زمینه ویدئوها و تصاویر کاربران تخصص دارند.

لذا بر هر کشوری لازم است همانطور که مرزهای خود را با تمام قدرت حفاظت می نماید مرزهای فضای مجازی را نیز صیانت نماید.



طرح صیانت فضای مجازی چیست؟

همانطور که خانواده ها از نظام های سیاسی خود انتظار دارند که از افراد خانواده در صحنه اجتماع از خطر سارقین و متجاوزین صیانت و حفاظت و یا از کسب و کار آنان در فضای اقتصادی حمایت و صیانت نمایند بی شک نیاز است در فضای مجازی ولنگار، از کاربران که اکثرا قشر نوجوان و جوان هستند صیانت و حمایت شود و از حقوق کاربران با تدوین یک قانون جامع حمایت و فضای مجازی ساماندهی شود.

توسعه فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و به خصوصپیام‌رسان‌هایاجتماعی و تحولات مرتبط با آن موجب ایجاد خلأ قانونی در این حوزه شده است. لزوم حمایت از تولیدات داخلی و صیانت از حقوق کاربران که به دلیل خلأ قانونی در معرض آسیب و نقض شدید قرار دارد و نیز تأثیرات مختلف اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی پیام‌رسان‌های اجتماعی به عنوان یک زیرساخت نرم افزاری، ارائه طرح قانونی صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهیپیام‌رسان‌ه‌ایاجتماعی با هدف اعمال حاکمیت و حمایت از حقوق کاربران را ضروری ساخته است. [1]

کدام کشور طرح صیانت فضای مجازی را اجرا کرده است؟

به جز مجلس ملی ترکیه که در 29 جولای 2020 قانون شماره 5651 با عنوان مقررات انتشار اینترنتی و جلوگیری از جرایم مرتبط با آن را برای چهارمین بار در چند سال اخیر اصلاح و مواردی را به آن اضافه کرد؛ [2] کشور چین یکی از کشورهای عضو شورای امنیت را می توان نام برد؛ سانسور اینترنت در چینبه دلیل طیف وسیعی از قوانین و مقررات اداری بسیار شدید است. بیش از 60 درصد مقررات اینترنتی توسط دولت چین ایجاد می‌شود که توسطISP‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی اجرا می‌شود.

بیش از 2 میلیون نفر، یعنی نیم میلیون نفر بیش از تعداد اعضایارتش آزادی‌بخش چینبرای کنترل و نظارت برشبکه‌های اجتماعیبا دولت چین همکاری می‌کنند. «فایروال بزرگ چین» که عظیم‌ترین سیستمسانسورآنلاین جهان است، فقط از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای پیچیده و چندلایه تشکیل نشده؛ نیروی انسانی عظیمی هم اهدافحزب کمونیست چیندر مواجهه با سرویس‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی را به پیش می‌برد.

»بیجینگ‌نیوز« از رسانه‌های دولتی چین گزارش داده که مجموع تعداد کسانی که صرفاً برای نظارت بر شبکه‌های اجتماعی، سرویس‌های مایکرو بلاگینگ و پیش‌برد فیلترینگ سازمان‌یافته در این کشور به استخدام دولت درآمده‌اند، از مرز 2 میلیون نفر هم گذشته‌است؛ این افراد که با عنوان «تحلیلگران عقاید در اینترنت» مشغول فعالیت‌اند، لزوماً در فرایند سانسور آنلاین در چین نقشی مستقیم و فعالانه ندارند؛ آنها تور گسترده خود را در سرتاسر شبکه‌های اجتماعی چینی پهن می‌کنند تا هرآنچه در تضاد باایدئولوژیرسمی حزب حاکم این کشور است را جمع‌آوری کنند. داده‌های جمع‌آوری شده توسط این افراد سپس دسته‌بندی می‌شود و در اختیار گروه کوچک‌تر دیگری قرار می‌گیرد که درباره آنها تصمیم‌گیری خواهند کرد. هم داده‌کاوان و هم تصمیم‌سازان، همه در استخدام «دپارتمانپروپاگاندا» در دولت چین‌اند[3]

طرح صیانت فضای مجازی بر اساس چه الگویی گرفته شده است؟

اینترنت به صورت عمومی از حدود سال‌های 1993 (معادل 1372 ه‍..ش) برای استفاده‌های دانشگاهی وارد ایران شد[4] لذا با توجه به اینکه کشور ایران بعد از چندین سال از ظهور اینترنت توانست به این شبکه جهانی وصل شود پس این تکنولوژی را از کشورهای دیگر فرا گرفته و نیازمند آن است برای طرح صیانت فضای مجازی، از الگوی کشورهای دیگر استفاده و سپس آن را بومی سازی نماید تا دغدغه های مخالفان این طرح را برطرف نماید مانند قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بویژه پیش نویس اولیه آنکه گفته شده تا حد زیادی برگرفته ازقانون اساسی جمهوری پنجم فرانسه (1958) می باشد[5] و سپس با قوانین اسلامی آن را منطبق نموده اند.

آمار استفاده از اینترنت و کسب و کار اینترنتی در ایران:

آمار استفاده از اینترنت در ایران به شکل زیادی رو به رشد است و تعداد استفاده کنندگان اینترنت در ایران به یک موج عظیمی تبدیل شده است و هر ساله افراد بیشتری به این فضا علاقه مند می شوند و تعداد اعتماد کنندگان به آن بیشتر می شود، تا جایی که افراد خریدهای خود را به صورت اینترنتی انجام می دهند، این در حالی هست که تا همین چند سال پیش اغلب افراد در ایران معتقد بودند که هرگز یک کسب و کار اینترنتی نمی تواند جایگزین بازار سنتی شود.

طبق آمار از میان تقریبا 82 میلیون نفر جمعیت ایران، چیزی حدود 73 میلیون نفر یعنی 89 درصد کل جمعیت ایران در حال استفاده از اینترنت هستند.

77 درصد جمعیت ایران از اینترنت تلفن همراه استفاده می کنند و حدودا 57 درصد مردم ایران یعنی 47 میلیون نفر از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. [6]سالانه 3 میلیون نفر به استفاده کنندگان اینترنت در ایران اضافه می گردد.

طبق گزارش مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از فعالیت 350 هزار کسب و کار در بستر اینترنت وجود دارد؛ البته این آمار کسب‌وکارهای فعال در بستر شبکه‌های اجتماعی را در بر نمی‌گیرد.





نتیجه:

زیرساخت اصلی طرح صیانت فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات است و تا مادامی که شبکه ملی اطلاعات راه اندازی نگردد نمی توان این طرح را به نحو احسن پیاده سازی نمود.

طرح صیانت فضای مجازی نیازمند یک الگوی کامل از یک کشور صاحب تکنولوژی و فرهنگ غنی است و لازم است پس از الگو برداری، توسط متخصصین فضای مجازی، فرهنگی، آموزشی و امنیتی نسبت به بومی سازی آن اقدام نمود.

خطر نفوذ دشمن از طریق فضای مجازی بر همگان ثابت شده است و در صورت عدم مدیریت آن می تواند به یک بحران جدی در کشور در مسائل مختلف ایجاد شود و لازم است اشرافیت کامل بر روی آن داشت و پیام رسان های خارجی که بدون هیچ تعهد حقوقی در کشور ایران بی پروا فعالیت می کنند را ملزم به رعایت قوانین داخلی کشور نمود و از آسیب جدی آنان برای کشور جلوگیری کرد و متولیان امر هم نظارت ویژه به محتوای ستاره داران مخاطبین این پیام رسان های خارجی مخصوصا بلاگرها که بعضا ناخواسته یا عمدا فرهنگ و اعتقادات مردم را هدف گرفته اند داشته باشند.

کلام آخر این که باید فضای مجازی را یک فرصت قلمداد نمود.

مراجع:

 [1] https://www.imna.ir/news/557467

 [2] https://www.isna.ir/news/1400050301687

[3]https://fa.wikipedia.org/wiki/فیلترینگ_اینترنت_در_چین

[4]https://fa.wikipedia.org/wiki/اینترنت_ در _ایران

[5]http://hoogog.blogfa.com/post/6

[6]https://amar.org.ir/Portals/0/Files/fulltext/1397/N_Salnameh_97.pdf