وزیر بهداشت گفت: اعتقاد دارم که باید یک تحول بنیادین در عرصه آموزش ابتدایی کشور را دنبال کنیم و یکی از رسالت های ما، جامعه محور و آشنا کردن دانش آموزان با مسائل اجتماعی است
به گزارش پایگاهخبری صبح ملت نیوز به نقل از وبدا، دکتر سعید نمکی در مراسم گفتگوی هفته با وزارت آموزش و پرورش افزود: برخی دوستان نگاه و رویکرد بنده نسبت به آموزش و پرورش به ویژه زمانی که در سازمان برنامه و بودجه مسئولیت داشتم را می دانند و ارزش بالایی برای ساختار نظام تربیتی کشور قائل هستم و آنچه در توان داشتم در حمایت از این دستگاه بسیار مهم، به کار گرفته ام.
در ادبیات امروز توسعه، انسان ابزار توسعه نیست بلکه انسان توسعه یافته، هدف غایی توسعه است و شاکله اصلی شخصیت این انسان به سمت توسعه یافتگی از همان کودکی شکل می گیرد و شاید مهمترین برش شکل گیری شخصیت کودک، بعد از خانواده در مدرسه است.
وی یادآور شد: داگلاس نورث که یکی از تئوریسین های تربیت و توسعه جهان و برنده جایزه نوبل در سال 1993 است، می گوید که اگر خواستید ببینید که کشوری به سمت توسعه یافتگی می رود یا خیر به کارخانه ها، اتوبان ها و معادن آن نگاه نکنید بلکه مدرسه های آن کشور را ببینید که چقدر در این مدارس، دانش آموزانی با روح های جستجوگر روی نیمکت ها نشسته اند و چقدر معلمان آماده برای پاسخگویی به این مطالبات جستجوگرانه دانش آموزان، در مدارس حضور دارند.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: این دانشمند معتقد است که سرمایه های ملی روی نیمکت های مدارس یک کشور نشسته اند و من همواره معتقد بوده ام که منابعی که در آموزش و پرورش صرف می شود، هزینه نیست بلکه یک سرمایه گذاری پاسخ دهنده و پربازده ملی است. وقتی که در سازمان برنامه و بودجه حضور داشتم، زمانی که از آسیب های اجتماعی بحث شد گفتم که خیلی دیر به سراغ آسیب های اجتماعی می روید و مقابله با این مسائل را باید از مدرسه آغاز کرد و طرح "نماد" یا نظام مراقبت های اجتماعی دانش آموزی اندیشه ای بود که با یک کار گسترده بین بخشی آغاز کردیم.
دکتر نمکی گفت: شیخ اجل سعدی می گوید "هر که در خردیش ادب نکنند/ در بزرگی فلاح ازو برخاست/ چوب تر را هر آنچه خواهی پیچ/ نشود خشک جز به آتش راست" و جوانی که معتاد شده و دوران رسیدگی به او را با غفلت گذارنده ایم و آن ایام بسیار مهم را فراموش کرده ایم، بازگشتش به حالت پاکیزگی، کار بسیار سخت و بعضا غیرممکن است.
وی اظهار داشت: معتقدم مدرسه جایگاه بسیار مهمی برای همه ابعاد است. نیازمند یک بازنگری در همه ابعاد تربیتی، آموزش و پرورشی در مدرسه هستیم. گام های بلندی در وزارت آموزش و پرورش و وزیر این وزارتخانه به ویژه در توسعه زیرساخت های مجازی برای دسترسی عادلانه دانش آموزان کشور به راهکارها و مکانیسم های تعلیم و تربیت، برداشته شده است و بنده در هیات دولت از این ظرفیت بسیار بنیادین، حمایت و دکتر حاجی میرزایی را تشویق می کردم.
وزیر بهداشت یادآور شد: آنچه در آموزش و پرورش در سالهای گذشته طی کرده ایم، چیزی به نام آموزش انجام نداده ایم و حرکتی که به قول فرنگی ها، پرکردن حافظه دانش آموز از اعداد و ارقام از همان روزهای اول را انجام داده ایم و بحث امروز دنیا، جامعه محور کردن آموزش و تربیت است. در دنیای پیشرفته روزهای اول دانش آموزان را با محورهای اجتماعی مانند پلیس راهنمایی و رانندگی و پارلمان آشنا می کنند اما ما از روز اول، اعداد و ارقام بسیار خشن را در ذهن آنها می کاریم که بعد هم آنها به المپیادها می روند و بعد هم آنها را دو دستی تقدیم کشورهایی می کنیم که بانک ژنتیک خوب دنیا را جمع می کنند.
دکتر نمکی تصریح کرد: اعتقاد دارم که باید یک تحول بنیادین در عرصه آموزش ابتدایی کشور را دنبال کنیم و یکی از رسالت های ما، جامعه محور و آشنا کردن دانش آموزان با مسائل اجتماعی است به خصوص امروز که انزوا در زندگی شهری و آپارتمان های کوچک و موبایل و فضای مجازی، انسان ها را از همدیگر دور کرده است. می گفتند وقتی تلفن اختراع شد، انسان ها به همدیگر نزدیک شدند و توانستند صدای هم را از راه دور بشنوند اما امروز تلفن های همراه انسان ها را از هم دور کرده و در خانه می بینید که اعضای خانواده باهم اما از هم جدا هستند و فرزندان در خانه با این رفتار والدین خود در درون خانواده در انزوا غرق می شوند.
وی تاکید کرد: امروز روزی است که به تربیت کودکان به عنوان یک بحث جدی در جامعه محور کردن دیدگاه ها باید توجه کنیم. متاسفانه ایزولاسیون و انزوا یکی از خطرهای جدی است که همه سنین را به ویژه کودکان را تهدید می کند. همیشه عاشق ادبیات توسعه بوده و مطالعات گسترده در این زمینه داشته ام و اعتقاد دارم که اگر قرار است روزی در کشور تحولی بنیادین رخ دهد، آن را باید از مقطعی شروع کنیم که حساس ترین مقطع است و هرگونه سرمایه گذاری در آن مقطع، بازتاب های بسیار گسترده در نظام توسعه کشور دارد به همین دلیل همواره دوست داشته ام که دیدگاه هایی را تقویت کنم که سرمایه گذاری در آموزش و پرورش را جدی تر بگیرند و سالهایی که در سازمان برنامه و بودجه بودم، سعی کردم بیشترین تخصیص بودجه برای این وزارتخانه باشد و اولین سالی بود که تخصیص 110 درصدی دادیم و 1000 میلیارد کمک کردیم تا در کنار 1000 میلیارد تومان خیّرین، زیرساخت های آموزش و پرورش در مناطق محروم، توسعه پیدا کند.
وزیر بهداشت گفت: 30 سال پیش در بین 22 کشور شرق مدیترانه در شاخص های حوزه سلامت، رتبه اول را بدست آوردیم و شاید همین تاریخچه بود که باز بنده را به دام مجموعه وزارت بهداشت انداخت و شاید هم مشیت الهی بود که در این روزهای سخت، به عنوان یک سرباز این رسالت را به دوش بکشم چون هر بار از جلوی وزارت بهداشت رد می شدم، می گفتم خدایا مرا به هر دامی میاندازی، بیانداز اما به دام اینجا نینداز و بعد هم زمانی که دکتر هاشمی میخواست وزارت بهداشت را ترک کند به او گفتم در طول زندگی، فقط دست پدرم را بوسیده ام اما حاضرم دست تو را به ببوسم و تو بمانی و من به این تله نیفتم و آن روز هم نمی دانستم که سیل، زلزله، H1N1 و کرونا خواهد آمد.
دکتر نمکی افزود: حدود سه دهه پیش در بین کشورهای شرق مدیترانه با چند اقدام از جمله توسعه خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی و درمانی، پوشش بالای واکسیناسیون، مایع درمانی خوراکی، تغذیه با شیرمادر، مراقبت از زنان باردار، نوزادان و کودکان با استفاده از زیرساخت بسیار مهم شبکه بهداشتی و درمانی رتبه اول را بدست آوردیم و امروز در شرایط اپیدمی کرونا، خوشبختانه پوشش واکسیناسیون در ایران بالای 97 درصد است در حالیکه در دنیا، بسیاری از کشورها از نظر واکسیناسیون عقب مانده اند.
وی گفت: امروز وضعیت ما با چند دهه پیش تفاوت زیادی دارد. در دهه های گذشته واکسن را خودمان می آوردیم، زنجیره سرد را رعایت می کردیم و تلقیح آن دست ما بود و خیلی از ابعاد وابسته به وزارت بهداشت بود گرچه جهاد، جاده کشید، برق به روستاها رفت، دسترسی به تلویزیون توسعه و آگاهی مردم افزایش یافت و مردم بیشتری از یخچال استفاده کردند اما عمده ترین بخش را در وزارت بهداشت اداره کردیم و خیلی همکاری بین بخشی موثر نبود اما امروز عوامل مرگ و میر و خطر به شدت متفاوت تر از گذشته است.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: امروز فشارخون بالا، دیابت، سکته های قلبی و مغزی و سرطانها عامل مرگ و میر هستند که وزارت بهداشت در کنترل آنها نقش عمده را ندارد و به شیوه زندگی مردم مربوط می شود. در سالهای گذشته حدود 380 هزار مورد مرگ و میر در کشور داشته ایم که 313 هزار مورد از آن مربوط به بیماری های غیرواگیر بوده است. امروز وزارت بهداشت در کاهش مرگ و میر بیماری های غیرواگیر، کمترین نقش را دارد.
دکتر نمکی تاکید کرد: اصلاح شیوه زندگی مردم در مدرسه شکل می گیرد. در مدرسه دانش آموز می آموزد که تغذیه سالم چیست و چاقی و اضافه وزن می تواند عامل دیابت و پرفشاری خون زودرس باشد. از 380 هزار مورد مرگ و میر سالانه در سالهای اخیر، 97 هزار مورد مربوط به فشارخون بالا بوده است. الان این همه برای کرونا و مرگ و میر بالای کرونا غصه می خوریم متوجه نیستیم که سالانه 100 هزار نفر به وسیله قاتل خاموشی به نام پرفشاری خون، جان خود را از دست می دهند. می گوییم هر سه دقیقه یک ایرانی به دلیل کرونا می میرد اما هر دو دقیقه یک نفر به دلیل پرفشاری خون، می میرد که هیچ وقت هیچ کدام از ما به آن فکر نکرده ایم.
وی یادآور شد: در مدرسه می توان اصلاح شیوه زندگی را نهادینه کرد. همانگونه که رفتار اجتماعی و احترام به حقوق شهروندی و خیلی از مسائل را در مدرسه می توان به دانش آموزان آموخت، شیوه زیست مناسب را نیز می توان در مدرسه به دانش آموز آموخت. امروز بجای اینکه بنده پزشک به درمانگاه فرهنگیان بفرستم باید بخش فرهنگی به ما کمک کند که نیازی به تربیت پزشک بیشتر و توسعه بخش درمانی نداشته باشیم. در سازمان برنامه و بودجه این بحث را دنبال می کردم که بودجه های نظام سلامت باید برای تغییر شیوه زندگی در بخش هایی مانند آموزش و پرورش، ورزش منظم، آموزش همگانی و مدرسه هزینه شود.
وزیر بهداشت تاکید کرد: آموزش و پرورش، طلایی ترین و کلیدی ترین نقش را برای تغییر الگوی زندگی در نظام سلامت دارد. جای بهداشت دهان و دندان در مدرسه است و باید آموزش ها در این زمینه از مدرسه آغاز شود و مدارس بدون پوسیدگی را به صورت آزمایشی در نمین اردبیل در اردیبهشت 98 شروع کردیم و می خواستیم در کل کشور آن را اجرا کنیم که مثل خیلی از برنامه های دیگرم، در باتلاق کرونا زمین گیر شد.
دکتر نمکی افزود: در مدسه باید به فرزندان بیاموزیم که چگونه مسواک بزنند و برخی خانواده های مرفه، وقت آموزش برای مسواک زدن درست را صرف نکرده اند.
وی گفت: در مدرسه باید بهداشت دهان و دندان را به فرزندان مان بیاموزیم. امروز مشخص شده که خیلی از بیماری های قلبی و عروقی ناشی از حفره دهان است. مراقبت از حفره دهان که دانش آموز چگونه و کی، زبان را به کار بگیرد و واژه ها را چه زمانی استفاده کند تا بقیه اجزا، کار مدرسه است.
وزیر بهداشت اظهار داشت: اصلی ترین رسالت مشترک وزارت بهداشت و آموزش و پرورش، افزایش آگاهی کودکان کشور به ویژه در مقطع ابتدایی برای آموزش الگوی مناسب زندگی است. اگر این کار را کردیم آینده کشور را بیمه کرده ایم. گرچه بیماری های واگیر دار مانند کرونا و آنفلوآنزا مهمان مکرر بشریت خواهد بود اما مساله اصلی، بیماری های غیرواگیر است که به رفتار اجتماعی انسان ها مرتبط است و تعلیم و تربیت در تغییر الگوی رفتاری باید در مدرسه انجام شود.
دکتر نمکی افزود: نه مراقب سلامت بلکه معلم عاشق و فهیم می تواند باعث تغییر رفتار در انسان ها و جامعه شود. اینکه یک نفر بشود مراقب سلامت و یک نفر دیگر معلم، اشتباهی است که در علم طب هم کرده ایم و روانشناسی را از سایر علوم، جدا کرده ایم چون وقتی روح و روان بهم می ریزد، معده و خواب هم بهم می ریزد و آریتمی قلبی هم پیدا می کنید. معلمی که سرکلاس می رود و با دانش آموزان رابطه برقرار می کند باید بیاموزد که قسمتی از دروسی که باید به آنها ارائه دهد، بحث های پیشگیرانه و بهداشت است. دانش آموزان معلمان همیشگی خود را عاشقانه دوست دارند.
وی ادامه داد: اینکه بخواهیم یک نفر را صرفا برای مباحث بهداشتی به مدرسه بفرستیم، در نظام آموزش و تربیتی، خطا است. ارتباط عاطفی مستمر با معلم، خیلی کارساز است. دانش آموزان از کسی حرف ها را می پذیرند که دوستش دارند و ممکن است به کسی که یک ساعت به مدرسه می آید، گوش ندهند. معتقدم علقه عاطفی دانشجو و دانش آموزان با معلم است که کارساز است و حرف را از کسی می پذیرد که دوستش دارد و در دلش جا دارد و معلم به عنوان به عنوان یک فرد جامع الشرایط، باید قسمتی از درس هایی که ارائه می دهد، بهداشت باشد.
وزیر بهداشت گفت: اگر فکر می کنید که با استخدام 50 یا 100 هزار مراقب سلامت، در نظام سلامت آموزش و پرورش، تحول ایجاد می کنید، این فکر بعید می دانم به نتیجه برسد. می توانیم یک هسته های مرکزی قوی برای آموزش و انتقال داده های سلامت تشکیل دهیم و معلمان در دوره های مختلف، آموزش های لازم را برای انتقال به دانش آموزان با سامانه شاد فرا گیرند و با زبان گفتمان مناسب به دانش آموزان منتقل کنند. اگر زبان گفتمان مناسب برای انتقال مطالب نداشته باشیم، دانش آموزان این مطالب را شاید متوجه نشوند. دانش آموزان باید با زبان ساده و قابل پذیرش توسط معلم خودشان، مطالب را بپذیرند؛ معلمی که حوصله، دقت داشته و عاشق باشد.