مولانا شیخ داود بن محمد معروف به خادم الفقراء عارفی از تبار کمیلی مشربان
بزرگنمایی:
مولانا شیخ داود بن محمد معروف به خادم الفقراء
عارفی از تبار کمیلی مشربان
در شهرستان اندیمشک، بخش الوار گرمسیری، دهستان قیلاب، منطقه منگره(mongere) روستای شیخ، کیلومتر۷۵ مقبره ای است در دامنه کوه چاوُنی(chavoni) که با سنگ و ملاط ساروج ساخته شده و پیرامون آن را درختان بلوط، انار و چنار فرا گرفته است.
مولانا شیخ داود بن محمد معروف به خادم الفقراء
عارفی از تبار کمیلی مشربان
در شهرستان اندیمشک، بخش الوار گرمسیری، دهستان قیلاب، منطقه منگره(mongere) روستای شیخ، کیلومتر75 مقبره ای است در دامنه کوه چاوُنی(chavoni) که با سنگ و ملاط ساروج ساخته شده و پیرامون آن را درختان بلوط، انار و چنار فرا گرفته است. گنبد آن مخروطی شکل بوده که اکنون تخریب و فرو ریخته است. اندازه داخل مقبره 40/3 × 30/3 متر می باشد. آثار فیل پوش ها که وسیله ارتباط ساختمان با گنبد بوده بر قسمت فوقانی دیوارها باقی و نمایان است. درب ورودی مقبره شرقی است و مزار درون آن فاقد سنگ قبر می باشد. فقط تعدادی آجر انباشته با ارتفاع حدود 40 سانتی متر در میانه ساختمان با ابعاد حدود 70/1 × 1 متر نمودار و بیانگر مزاری است که صاحب آن قرن ها ناشناخته و مجهول القدر در این مکان آرمیده است. در قسمت شرقی مقبره گورستانی است که وجود قبور متروکه با سنگ هایی که به طور عمودی بر بالای آنها کار گذاشته شده، حکایت از قدمت و تاریخ کهن این مقبره دارد.
این بقعه که نزد اهالی مردم منطقه به داود خادم مشهور است متعلق به مولانا شیخ محقق داود بن محمد معروف به خادم الفقراء از عرفای سلسله جلیلیه مبارکه علّیه محمدیه علویه است که از درخشان ترین چهره های عرفانی اسلامی شیعی سده های پنجم و ششم هجری قمری می باشد که در ترویج شریعت کوشیده و کسوت طریقت را از دست مبارک مولانا شیخ المشایخ ابوالعباس بن ادریس پوشیده است.
اعجوبه ی الهی، دعامه ی نامتناهی، قبله ی اتقیا، شیخ اولیاء کمل اصفیاء، مولانا شیخ محقق داود بن محمد معروف به خادم الفقراء و مشهور به داود خادم، در خانواده ای زارع مشهور به پاکی و تقوی دیده به جهان گشود، پس از دوران طفولیت در آغاز ایام جوانی به تحصیل علوم رسمی آن زمان همت گماشت. فنون مختلفه آن عصر را نزد استادانش فرا گرفته، به عالی ترین مراتب علمی نایل آمد و در همین موقع دریافت که درد دلش را از این معجون ملوّن دوایی نیست بلکه جملگی حجاب بر حجاب است و شاهد مقصود را از نظر جان پاکش بیش از پیش پوشیده می دارد، واله و حیران ماند و در آن حیرت که راه به جایی نمی برد، نسیم الهی نفخه ای از آستان مولانا ابوالعباس بن ادریس را به مشامش رساند از سر پا ساخته سوی کوی جانان رهسپار شد. سر بر آستان پیر عشق نهاده دستور سلوک طلبید. حضرت شیخ بر او منت نهاده آن سوخته عشق و اشتیاق را پذیرفت و تحت تعلیم و تربیت خاص قرار گرفت. پس از ریاضات و اربعینات و مجاهدات به احوال عالیه و مقامات رفیعه از کشف و شهود و عیان نایل آمد. آگاهی بر مغیبات یافت. سیرش در ملکوت و پروازش در جبروت و وصلش به تجلیات و معرفتش بر اسماء و صفات و فنایش در ذات بود.
مرشدی کامل مکمل شد که اولیاء مرشدین محققین از محضرش سیراب شدند. از دست پیر و مراد خود مولانا ابوالعباس بن ادریس خرقه ی ارشاد پوشیده، پس از صعود آن شهسوار ملک عرفان و یکه تاز ولایت جان بر سجاده ی ارشاد نشسته، به ارشاد طالبان و دستگیری عاشقان مشغول شد. فتوت و خدمت فقرا و اولیاء را شعار خویش قرار داد تا جایی که به خادم الفقراء مشهور شد.
شیخ داود بن محمد سال ها در آن دیار روزگار گذرانید و اوقات فرخنده ساعات خود را به ترفیه احوال فقراء و مساکین مصروف گردانید و با فراست کامل و قناعت شامل و قدم راسخی که داشت همواره تخم شفقت بر دل های فقراء و ضعفا می کاشت و به صفت جود و کرم موصوف و به وفور غیرت و حمیت معروف بود. در غریب پروری و مهمان نوازی ممتاز و در اصناف فتوت و مروت بی انباز و شاید فرید زمان بود.
عاقبت الامر این عارف کامل واصل پس از عمری که به دستگیری و ارشاد طالبان حق و سلوک طریق معرفت همت داشت، از این جهان فانی روی توجه به سرای جاودانی نهاد و پیکر مطهرش در ولایت مَانکرَّه (mankerre) لرستان مجاور خوزستان در دیهی به نام کِشمِن (keshmen) به خاک سپرده شد.
انتساب معنوی مولانا شیخ داود بن محمد معروف به خادم الفقراء به مقام نبوت و ولایت و نحوه ی دریافت خرقه ارشاد و خلافت ایشان به شرح زیر بیان گردیده است.
سیدنا و مولانا محمد رسول الله – سیدنا و مولانا علی بن ابیطالب(ع) – کمیل بن زیاد نخعی(صاحب سرّ مولانا امیرالمؤمنین علی علیه السلام)- شیخ عبدالواحدبن زید- شیخ ابویعقوب سوسی- شیخ ابویعقوب نهرجوری- شیخ عبدالله بن محمد بن عثمان(عمربن عثمان مکّی) شیخ ابویعقوب طبری- شیخ ابوالقاسم بن رمضان بلخی جوزی معروف به شاه ابوالقاسم(مدفون در روستای اسلام آباد از توابع دزفول)- شیخ ابوالعباس بن ادریس- شیخ محقق داود بن محمد معروف به خادم الفقراء(داود خادم)- شیخ محمد بن مانکیل- مولانا شیخ الوری اسماعیل قصری (مدفون در بازار قدیم دزفول)- شیخ شهید نجم الدین کبری(مدفون در جرجانیه خوارزم)......... حسین بدرالدین مشتاقعلی.
لازم به توضیح است مقبره داود خادم که مربوط به دوران بعد از اسلام است در تاریخ 6 اسفند 1385 با شماره ثبت 17403 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. و با توجه به شرح و توضیحی که داده شد، جای هرگونه تردیدی در مورد محل مزار داود بن محمد معروف به خادم الفقراء بر طرف می گردد. جای آن است که ادارات و سازمان هایی که عهده دار احیاء و حفظ آثار ملی و میراث فرهنگی هستند، با بررسی های لازم، بنای مزبور را به طرز شایسته تعمیر و مرمت نمایند و مجموعه ای فرهنگی بر سر خاک او برافروزند تا منطقه باستانی و تاریخی مُنگِره نیز از برکت تربت کثیر الأنوار این عارف بی خویش و حقیقت اندیش روح و شادابی تازه ای یابد.
خاک پای خاکساران آستانه فقر
محمد حسین حکمت فر
30/9/91
منابع:
- 1-سلسله الاولیاء حضرت نوربخش در جشن نامه هانری کربن
- 2-روضات الجنان و جنات الجنان جلد2
- 3-طرائق الحقایق جلد2
- 4-عارفی از دزفول
- 5-کمیلی مشربان
- 6-مجموعه سخنرانی ها و مقاله ها درباره فلسفه و عرفان