بزرگنمایی:

علت تغییر اخلاق نادرشاه در پایان سلطنتش /علی غلامرضائی مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ

نادرشاه بزرگ از سن پنجاه سالگی به بعد ، گرفتار ناراحتی های جسمانی گردید که متاسفانه در روحیه و رفتار او اثر بسیار نامطلوبی بخشید. عبدالکریم خان ، خاطر نشان میکند که نادر قبل از لشگرکشی به هندوستان گرفتار نوعی بیماری در معده اش گردید که غالب اوقات او را نسبت به زندگی بدبین میکرد. ریختن دندان هایش مزید بر ناراحتی های جسمی و روحی نادر بود. در ضمن لشگرکشی به مازندران ، در جنگل های این ناحیه به مالاریا مبتلا گشت و بالاخره زندگی دشوار و گرفتاری های دائمی او ، به هنگام لشگرکشی ها ، بیش از پیش بنیه و توان بدنی او را تحلیل کرد. همچنین حادثه غم انگیز و دهشتناک ، کور کردن پسر بزرگش ، تاثیرات بسیار خطرناک و مخربی بر روحیه و سلامت بدنی نادرشاه گذاشت. در اواخر سلطنتش رفته رفته حالش خرابتر میشد به گونه ای که گاها حتی توان راه رفتن نیز نداشت و او را با کجاوه حمل میکردند. وضع جسمانی و روحانی نادر به قدری وخیم شد که شخص نادر دانست که به بیماری خطرناکی مبتلا شده است ، به همین خاطر در اسفند ماه سال 1159 هجری قمری ، نادرشاه از دبیر کمپانی هند شرقی خواست تا برای او یک پزشک اروپایی بیابند. کمپانی هند شرقی ، سرانجام یک پزشک فرانسوی به اسم بازن را برای نادر معرفی کردند. بازن پس از معاینه نادر به صراحت متوجه شد که نادرشاه دچار سوء هاضمه ، استفراغ شدید ، یبوست و ناراحتی کبدی شده است. به همین خاطر گروهی عقیده دارند شاید نادرشاه به سرطان معده مبتلا شده بود. لشگرکشی ها ، بیابان نوردی ها پیاپی و شورش هایی که در اواخر سلطنتش بر ضد او به وقوع پیوست ، در تضعیف قوای بدنی و روحانی نادر و طبیعتا تغییر اخلاق و خشونت او تاثیر بسیاری داشت. به طوریکه نوشته اند تخت خواب این شهریار بزرگ ، زین اسبش بود. این نکته مسلم است که ناراحتی های معده نادرشاه و اختلال روحی او ـ در اواخر سلطنتش ـ نه تنها بهبود نیافت بلکه در سال های آخر عمر او بیش از پیش وخیم شده است. بیماری های جسمانی او ، به روحیه وی لطمه شدیدی زد و در عین حال پس از نابینا کردن پسرش رضا قلی میرزا ، این اقدام دهشت انگیز چنان روحیه او را پژمرده و افسرده نمود که بر عکس بر نیروی بدنی او ، نیروی مهلکی وارد ساخت به طوریکه در دو ماه آخر سلطنت خویش کاملا عقل خود را از دست داده بود و این سلامتی جسمانی و روحی نادر دلیل اصلی تغییر اخلاق و خشونت او در اواخر سلطنتش بود.

منابع:1- نادرشاه ، لارنس لاکهارت2-اوضاع نظامی ایران در دوره نادرشاه علی غلامرضائی،انتشارات دافوس - اختصاصی  صبح ملت نیوز