بزرگنمایی:

ژورنالیزم در عصر جدید پساکرونایی

سیروس برزو

آقای سیروس برزو از روزنامه‌نگاران پیشکسوت و قدیمی حوزه علم که سوابق ارزشمندی در مجلاتی چون دانشمند و کیهان علمی دارد،

عصر جدیدی در روزنامه نگاری را آغاز خواهیم کرد که حتی به لحاظ کار حرفه ای، حصار های ژورنالیسم کهنه را فرو می ریزد و عصر نوینی با امکانات بهتر برای اطلاع رسانی را ایجاد می کند.

:o: تا اوایل دهه 1370 چاپ روزنامه و مجلات مسیری پیچیده داشت. روزنامه‌نگار، نویسنده یا مترجم، متن دست‌نویس خود را تحویل دبیر روزنامه یا مجله می‌داد. دبیر مربوطه بعد از خواندن و ویراستاری (اکثر موارد با خودکار قرمز) مطلب را به تایپیست می‌سپرد، بعد از تایپ مطلب، دبیر مربوطه یک بار دیگر آن را بررسی می‌کرد که در تایپ اشتباهی رخ نداده باشد. بعد عرض ستون نوشته تعیین می‌شد که مطلب با چند سانتیمتر عرض (یا به اصطلاح چند ستونی) باید صفحه آرایی شود. صفحه آرا با مشورت سردبیر یا دبیر، حجم صفحه آرایی را مشخص و عکس‌های مورد نیاز را انتخاب می‌کرد. متن و عکس ها تحویل بخش عکاسی می‌شد. متن حروفچینی و بر روی کاغذ عکاسی نازکی به صورت طومار و عکس‌ها هم در اندازه‌ای که صفحه آرا داده بود کپی و بر روی همان نوع کاغذ چاپ می‌شد. در مرحله بعد، هم پشت متن حروفچینی شده و هم کپی عکس با دستگاهی پارافین مالیده می‌شد. در گام بعدی صفحه آرا باید طومار و کپی عکس ها را بر اساس طرح پیش بینی شده بر روی صفحات کاغذ گلاسه که روی آنها به شکل میلیمتری با رنگ آبی جدول بندی شده بود (برای آن که متن کج و معوج نشود) با کمک پارافین می‌چسباند. دلیل استفاده از پارافین به جای چسب‌های معمولی، توانایی آن برای کنده شدن و چسباندن مکرر بود تا اگر اشتباهی رخ داده، اصلاح به راحتی صورت گیرد.
با ورود رایانه به صنعت نشر، روزنامه نگاری رایانه ای به شکل امروزی باب شد.

:o: در سال 1369 مجله «مرزهای بیکران فضا» نخستین نشریه در ایران بود که از رایانه برای حروفچینی، صفحه آرایی، جانمایی و قرار دادن تصاویر در صفحات و بالاخره تبدیل به فیلم برای تحویل به لیتوگرافی جهت تبدیل به زینک استفاده کرد.

:o: در روز های اخیر و به دنبال تعطیل شده اجتماعات و کار و کسب، دوران جدید روزنامه‌نگاری آغاز می‌شود. دورانی که مسلما دنیای ژورنالیزم را زیر و رو خواهد کرد. ظاهرا قرار است روزنامه‌ها، به مرور چاپ کاغذی را کنار‌گذاشته، و در روزنامه‌نگاری مجازی هم گام بزرگی بردارند: «روزنامه‌نگاری چند رسانه‌ای.» این کار باعث خواهد شد مراجعه‌کنندگان به تارنماهای روزنامه‌ها نه تنها به نسخه آکروبات روزنامه و مجلات دسترسی داشته باشند بلکه در کنار آن، از فنون اطلاع رسانی پویا و چند رسانه‌ای هم لذت ببرند. طبیعتا در چنین فرمی، روزنامه‌نگاران باید قالب های سنتیِ نوشتن و ارسال مطلب را کنار بگذارند و با بهره‌گیری از ارسال فیلم، راوی مطالب و خبرها شوند و از فیلم و عکس برای دادن جذابیت های بیشتر به حاصل کار خود استفاده کنند.

:o: من این تحول بزرگ، آغاز عصر جدید روزنامه‌نگاری و گامی در جهت حفاظت از طبیعت، ایجاد دنیای رسانه‌ای جذابتر از گذشته و مسلما بروز استعدادهایی امروزین است.

:o: خوشحالم که در زندگی روزنامه‌نگاریم دو عصر شگفت انگیز را شاهد بودم. عصر اول که دوران وارد شدن از عصر کهنه حروفچینی و صفحه آرایی دستی به رایانه ای بود و خودم در آن پیشتاز و سهیم بودم و اینک که عصر روزنامه‌نگاری پویا آغاز می‌شود و من می‌توانم باز هم در این حرکت سهم بگیرم.

:o: اگر ابزار کار روزنامه‌نگاران نسل قبل از من، تنها به قلم و کاغذ و احیانا یک دوربین عکاسی ختم می‌شد، اگر روزنامه‌نگاران همسال من برای تهیه مطالب خود فقط به رایانه نیاز داشتند، نسل روزنامه نگاران عصر پسا کرونا علاوه بر تخصص در نوشتن، ترجمه و موضوع باید به مونتاژ، صداگذاری و دیگر فنون ژورنالیسم چند رسانه‌ای، همچنین شیوه های مدرن انتقال مطالب، مسلط باشند.