بزرگنمایی:

وضعیت نوآوری درکشور به نسبت بودجه کم پژوهش خوب است/صرف 2.8 میلیون دلار برای هر اختراع در آمریکا
عکس تزیینی است
قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به این که در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا به ازای هر اختراع، 2.8 تا 3 میلیون دلار در زمینه تحقیقات سرمایه‌گذاری می‌شود، گفت: به نسبت بودجه بسیار کم تحقیقات در کشور، وضعیت نوآوری در کشور نه تنها بد نیست که قابل توجه است.

به گزارش ایسنا، دکتر پژمان آزادی در نشست «توسعه فناوری، تجاری سازی و تسهیم منافع» در جمع اعضای هیات علمی و محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، در تبیین اقدامات این پژوهشگاه در حوزه فناوری، اظهار کرد: بر اساس مطالعه‌ای که در زمینه دفاتر انتقال فناوری (TTO) در دنیا داشتیم، این مراکز عمدتا دارای سه زیربخش توسعه فناوری، ارتباط با صنعت و تجاری‌سازی و نیز مالکیت فناوری و انتقال فناوری هستند. با پیگیری‌های صورت گرفته بیش از 80 درصد این چارت را در پژوهشگاه تشکیل داده‌ایم و شکل‌گیری کامل آن را دنبال می‌کنیم. 

وی با بیان این که یکی از بخش‌هایی که در این حوزه کمتر روی آن کار شده، مطالعه فناوری است، افزود: بدین منظور لازم است افرادی را در پژوهشگاه داشته باشیم که فقط پتنت‌ها را سرچ کنند و گروهی دیگر که با بررسی سمت و سوی فناوری‌های مختلف، همکاران را راهنمایی کنند که تکنولوژی در دنیا به کدام سمت می‌رود. در این زمینه، چین واحدهای عظیمی را راه انداخته تا محققان و صنعتش را راهنمایی کنند که متناسب با روند تحولات فناوری، مسیرشان را اصلاح کنند. ایجاد چنین مرکزی در این پژوهشگاه هم کاملا ضروری است.

قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان این که در زمینه مطالعات امکان‌سنجی کسب و کار، فعالیت‌های خوبی در پژوهشگاه اقدام شده و قراردادهایی با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای امکان‌سنجی فناوری‌های مختلف به سفارش دستگاه‌های مختلف در دست اجراست، خاطرنشان کرد: البته اتکای ما الزاما بر امکان‌سنجی فناوری‌ها نیست؛ بلکه جلب همکاری بخش خصوصی را نیز دنبال می‌کنیم. 

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که منظور از طرح‌های فناورانه چیست، اظهار کرد: هر پژوهشی که به محصولی می‌رسد که محقق ادعا دارد قابل تجاری‌سازی و ورود به بازار است، فناوری است و در مقابل، مطالعات پایه که مقاله محور هستند، در شمول طرح‌های فناورانه قرار نمی‌گیرند. البته تحقیقات محصول محوری هم در پژوهشگاه انجام می‌شوند که با توجه به این که جزو ماموریت‌های ذاتی پژوهشگاه هستند یا سفارش‌دهنده دولتی و مطالبه حاکمیتی هستند، مطالعات امکان‌سنجی در مورد آنها ملاک نیست و در این پروسه وارد نمی‌شوند.

آزادی با اشاره به اهمیت وجود دستورالعمل‌های مشخص و متناسب با توسعه فناوری، گفت: بر اساس نیاز پژوهشگاه و شرایط موجود، تدوین آیین‌نامه در بعضی زمینه‌ها را پیشنهاد می‌دهیم که یکی از آنها آیین‌نامه تسهیم منافع است که پس از تصویب نهایی، اجرایی خواهد شد.

وی ادامه داد: موضوع دیگری که در بحث ارتباط با صنعت و تجاری‌سازی مطرح است، نظارت دقیق بر روند اجرای طرح‌های فناورانه است که با پیگیری‌هایی که در این راستا انجام داده‌ایم، امکان ثبت تمام قراردادهای پژوهشگاه در سامانه کنکورد که بیس اینترنتی دارد، فراهم شده است. مزیت این سامانه این است که با ورود اطلاعات، تمام زمان‌بندی‌های طرح‌ها چه تعهدات ما و چه تعهدات شرکتها در آن مشخص شده و با نزدیک شدن به پایان مهلت انجام تعهدات آلارم‌هایی هم می‌دهد. 

قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به شرکت مستمر پژوهشگاه در نمایشگاه‌های مختلف بر ضرورت توجه بیش از پیش به مقوله ترویج فناوری تاکید کرد و گفت: باید فعالیت در حوزه ترویج فناوری را که در مواردی می‌تواند مقدمه تجاری‌سازی فناوری‌های ما هم باشد، در پژوهشگاه توسعه دهیم. در حوزه مالکیت فناوری هم اقدامات قابل توجهی صورت گرفته که البته در بحث ارزیابی و ارزش‌گذاری فناوری که امر بسیار پیچیده‌ای بوده و وابستگی زیادی به بازار دارد، باید کارهای بیشتری صورت گیرد.

آزادی با اشاره به اهمیت بحث حفاظت از فناوری، گفت: باید قبل از ثبت اختراع و هرگونه افشای اطلاعات، به خوبی ابعاد مختلف مساله را بررسی کرده و در انتشار مقاله و اعلام جزئیات طرح‌ها در کنفرانس‌ها با دقت و اصولی عمل کنیم. 

قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در ادامه با بیان این که امروزه در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دنیا بیش از درآمدزایی به اثربخشی طرح‌ها توجه می‌شود، اظهار کرد: طبق گزارش انجمن دانشگاه‌های آمریکا، طی سال‌های 1996 تا 2015 با انتقال فناوری از دانشگاه‌ها به صنعت بالغ بر 1.3 تریلیون دلار به جامعه کمک شده و 591 میلیارد دلار به تولید ناخالص ملی آمریکا افزوده شده است.

وی ادامه داد: در سایه این ارتباط و انتقال فناوری، 11 هزار استارتاپ جدید شکل گرفته، 4.3 میلیون شغل جدید ایجاد شده و 380 هزار مورد افشای اختراع صورت گرفته که 88 هزار مورد ثبت پتنت را به دنبال داشته است.

آزادی تاکید کرد: ارتباط دانشگاه و صنعت در آمریکا از سال 1980 به تولید 200 محصول دارویی جدید نیز منجر شده است.

به گفته آزادی، تنها در سال 2017 بالغ بر 68 میلیارد دلار برای تحقیقات (نه حقوق محققان بلکه مستقیما برای تحقیقات) هزینه شده که به شکل‌گیری هزار و 80 استارتاپ و افشای 24 هزار اختراع منجر شده که البته 15 هزار مورد برای ثبت، فایل شده‌اند و نهایتا هفت هزار اختراع به ثبت نهایی رسیده‌اند. این تحقیقات نهایتا به هفت هزار و 800 لایسنس و ارائه 755 محصول در سال مالی 2017 منجر شده‌اند.

قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در ادامه با اشاره به سرمایه‌گذاری عظیمی که در کشورهای پیشرفته در بخش تحقیقات و فناوری صورت می گیرد، گفت: به ازای هر اختراع در آمریکا، 2.8 میلیون دلار، کانادا، سه میلیون دلار، اتحادیه اروپا، 3.8 میلیون دلار و در کشوری مثل شیلی 1.1 میلیون دلار صرف می‌شود؛ این در حالی است که در خوشبینانه‌ترین حالت 25 درصد این نوآوری‌ها به مرحله عقد قرارداد و انتقال فناوری می‌رسند و در نهایت سه درصد اختراعات به بازار می‌رسند. این مساله نشان می‌دهد که برای رسیدن به یک محصول قابل ارائه در بازار چه سرمایه‌گذاری سنگینی لازم است و کشورهای صنعتی با اختصاص بودجه‌ای عظیم به بخش تحقیقات خود تا چه حد امکان بیشتری برای رسیدن به اختراعات قابل تجاری‌سازی در مقایسه با کشورهایی مثل ایران دارند.  

آزادی یادآور شد: بر این اساس به نظر می‌رسد وضعیت ما در حوزه نوآوری به نسبت بودجه‌ای که در کشور به بخش پژوهش اختصاص می‌یابد، خوب است.

وی ضمن پاسخ به سوالاتی در خصوص سیاست‌های تجاری‌سازی و توسعه فناوری در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در خصوص نحوه تسهیم منافع و سهم مجری و محققان طرح‌ها از فروش و رویالتی دستاوردهای فناورانه محققان پژوهشگاه که به بخش خصوصی واگذار و تجاری‌سازی می‌شوند، توضیحاتی ارائه داد.

به گفته قائم مقام پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، بر اساس آیین‌نامه تسهیم منافع که پس از تصویب نهایی مبنای عمل قرار می‌گیرد، اگر بودجه طرح‌های واگذارشده توسط پژوهشگاه تامین شده باشد، سهم محققان از رویالتی فناوری انتقال یافته تا سقف 200 میلیون تومان، 25 درصد است که با افزایش این رقم کاهش می‌یابد و البته به ازای هر 10 درصد تامین هزینه پروژه از خارج پژوهشگاه 4.5 درصد بر سهم محققان از رویالتی افزوده می‌شود، به طوری که اگر 100 درصد بودجه یک طرح توسط محقق تامین شده باشد، در صورت انتقال فناوری و تجاری‌سازی طرح از سوی بخش خصوصی تا 70 درصد رویالتی دریافت شده به محقق تعلق خواهد گرفت.