بزرگنمایی:

آشنایی با هنر در مکتب امامی فر، استادیار و عضوهیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد

رمز و رازهای هنر نقاشی آئینی یا قهوه خانه‌ای
قسمت اول: نقاشی های عصر قاجار

نقاشی های قدیمی شهر دزفول وحومه
سیدنظام الدین امامی فر . استادیار دانشگاه شاهد . دانشکده هنر
 
مقدمه
بدون شک یکی از مهمترین مسایلی که تاکنون به علت عدم توجه مورد تحقیق قرار نگرفته و شایان مطالعه و رسیدگی است، مسئله رکود و عدم پیشرفت صورتگری و نقاشی در ادوار مختلف تاریخ در ایران است که نتیجه آن اثرگذاری در دیگر هنرهای تزئینی و کاربردی بوده است.
با مراجعه به تاریخ متوجه می شویم تنها در عصر تیموریان و صفویان است که این هنر به علت کنار گذاشتن پاره ای تعصبها در ایران پیشرفت کرد و در پرتو تشویق رجال این دو خاندان که عده ای از آنان خود از هنرهای خوشنویسی، نقاشی و سایر فنون طریقه بهره وافی داشتند، موجب ایجاد مکاتب هنری در مراکز مهم کشور شد و باعث گردآوری و تشویق هنرمندان و صاحبان ذوق گشت، به نحوی که هنر در زمینه های گوناگون رشد کرد و هنرمندان توانستند استعداد سرشار و نبوغ خویش را نمایان سازند.
در محیط هنرمندان هم بنا به علل فوق وضع بهتر نبود. مضافاً محدودیت محیط کار در کارگاهها، تحریم بعضی از هنرها، فقدان وسایل تعلیم و تشویق هنر، مخفی نگاهداشتن اسرار حرفه و شغل، زندگی ایلاتی و چادرنشینی سران کشور که غالب این شرایط هنوز در ایران باقی است، مانع بروز ابتکار وایجاد تحول و تغییر سبک در ادوار بعدی شده است.
بررسی این قسم از هنرتصویری که بخش کوچکی از فرهنگ این مرز وبوم را تشکیل می دهد، چگونگی تفکر وخواستگاه نیاکان وگذشتگان را برما هویدا می کند که به دلیل بی ارزش شمردن ، نابجا ، نامناسب و نا ... بودن از سوی متولیان امور در این شهر ( دزفول ) مورد تعرض ودست اندازی قرار می گیرد . براستی اگر ارگان های ذی ربط مانند : سازمان میراث فرهنگی ، اداره اوقاف ، اداره فرهنگ وارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و ... در این زمینه مسئول ندانیم... ! پیشینه و احوال میراث را باید از اداره ثبت واحوال و یا اداره غلات  ، بپرسیم ؟
یا اگر حفظ نگهداری و بی مورد وهزینه بر است ، روش های علمی مرمت و انتقال به موزه راه کار می باشد و اگر اعتقاد بر مباحث نظری و بنیادی است ، بدنیست که خط مشی برخورد در این امور توسط دانشمندان متخصص بصورت مباحث علمی ، صورت گیرد.
 
نقاشی های دوره قاجار:
در دوره قاجار نقاشی¬ها، طراحی¬ها و سایر اشکال بازنمایی  پیکره ای و تصویری از طریق انواع رسانه ها صورت می گرفت. بدواً و پیش از همه دیوارها و بوم ها بودند. به نظر می رسد که ایرانیان ذوق خاصی برای هنر دارند و از هیچ هزینه ای برای آراستن خانه ها و باغاتشان با طرح های مربوط به جنگ و گروه مردمان و تک چهره های تمام قد دریغ نمی کنند. در مورد دیوارنگاره های کاخها، عمارات حکومتی و خانه های اعیان، نقاشی ها هم برای تزئین عمارات و هم به عنوان نشانه تاکید بر قدرت و شوکت صاحبان آنها به کار می رفت. در طاقچه ها و نیز در خود دیوارها هم از نقاشی های رنگ و روغن و نقاشی¬های پشت شیشه، به همان منظور استفاده می¬کردند.

ادامه دارد
نوشته دکتر نظام الدین امامی فر
استادیار و عصر هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد