آخرین مطالب

سیاه‌پوستان در دزفول قسمت پنجم مرحومه مغفوره دَدَ فاطمه مداح (دکتر عبدالامیر مقدم نیا)

سیاه‌پوستان در دزفول قسمت پنجم مرحومه مغفوره دَدَ فاطمه مداح (دکتر عبدالامیر مقدم نیا) فرهنگی - بین الملل - اجتماعی - خوزستان - بخش ویژه صبح ملت نیوز

سیاه‌پوستان در دزفول قسمت پنجم مرحومه مغفوره دَدَ فاطمه مداح (دکتر عبدالامیر مقدم نیا)

  بزرگنمایی:

سیاه‌پوستان در دزفول (دکتر عبدالامیر مقدم نیا)

قسمت پنجم مرحومه مغفوره دَدَ فاطمه مداح

قهوه این غلام سیاه خوردنی است. ایام محرم محلهٔ اوریتیون غوغایی خاص داشت، صحراکارون وقت زیادی برای عرض ادب نسبت به خاندان نبوت صرف می‌کردند؛ در ایّام عزاداری آقا اباعبدالله‌الحسین (ع) بندگی ویژه‌ای بر این ارادت به آستان مقدس حسینی (ع) قائل می‌شدند.

تکیهٔ حج‌حجی (غباری) به جهت نزدیکی با مالیه (ادارات قدیم شهر) از رونق و آوازه بالایی برخوردار بود.  شمشیل/ یراق‌بازی، رقص علم همراه با ساز و دهل در ایّام دهه مفصل برقرار بود. حضور سیاه‌پوست افریقایی در تهیه قهوه در این ایّام برای صاحب مجلس غنیمت بود. سیه چندین دهه می‌شد که به دزفول آمده بود و در منزل آقا سکونت داشت. البته از زمانی که ازدواج کرده بود و صاحب فرزندان قد و نیم‌قد شده بود در خانه‌ای مستقل روزگار خودش را سپری می‌کرد. کم‌حرف بود و گاه گداری لبخند می‌زد. دزفولی هم بلد بود.  ایّام محرم که نزدیک می‌شد با وساطت آقا مجوز حضور سیه را برای پذیرایی از عزاداران اباعبدالله (ع)  می‌گرفت. برای خدمت از مهمانان، قهوهٔ خام از اهواز و آبادان می‌خرید و برای آماده کردن آن را در اختیار سیه قرار می‌داد. با ظرافتی خاص که پیش‌تر از این‌ها و در خدمت‌رسانی به مهمانان آقا در پذیرایی از خوانین در آن سرا به کار می‌بست، شرایط پخت و نوع صرف و تعارفات ویژه آن را خوب فرا گرفته بود. به همین دلیل در تکیه به آماده کردن قهوه مبادرت می‌ورزید. بوی خوش قهوه که در  خُل گداخته منقل می‌پخت، کل محله را فرا می‌گرفت. کسی که نمی‌دانست قهوه چیست؟ میل داشت که از آن بنوشد! گاهی ملاکین در وقت گذر از محل، کنار تکیه توقف می‌کردند با اشتیاق، فنجان گپ جیل قهوه را می‌نوشیدند.1

اواخر دههٔ بیست بود که از محله صحرابدر مشرقی به محله حیدرخانه آمدیم. سه‌چهار ماهی بود که در این منطقه روزگار جدید خود را آغاز کرده بودیم و با رسم‌های این محله که اندکی متفاوت‌تر از محله خودمان بود، آشنا می‌شدم.

ایّام محرم و موسم عزای سرور و سالار شهیدان همه جا را غرق حزن و اندوه کرده بود.  مجالس روضه‌خوانی در اکثر منازل برای زنان برقرار می‌شد. همسر حاج سلطان‌علی معمار به تقلید و اجابت در برپا نگه داشتن روضهٔ والده مرحومه خودش مجلس ذکر مصیبت کاروان سالار حسینی (ع) را سال‌های متمادی بود که در بیت شوهر برگزار می‌‌کرد. مقدمات آذین‌بستن مجلس زنانه در منزل از یکی‌دو روز پیش مهیا می‌شد، خانم‌های فامیل و زنان اهل محله هر کدام وظیفه‌ای را بر عهده داشت. هنوز در تفکر خود حیران مانده بود که چه خبر است! ایوان شدادی، دو اتاق کناری، حیاط و حتی پشت‌بام، آب و جاروب کرده، فرش می‌انداختند. بساط چای، قلیان، و شربت زعفران فراهم می‌شد تا از عزاداران حسینی (ع) پذیرایی شود. مش زهرا دختر مش محمد لوینه، زن حاج سلطان‌علی، دمِ درْ پشت گیجن درْ بر زمین می‌نشست و به عرض ارادت خدمت حضار سلام می‌داد، و گاه پیری سالخورده با وی چاق سلامتی می‌کرد، زنان اهل محل دسته‌دسته وارد می‌شدند و تلاش می‌کردند ردیف اول نزدیک منبر چوبی خود را برسانند که روی آن پارچه‌ای نظیف شبیه به قالیچه کشیده بودند. تا به آن زمان جز نام دَدَ فاطمه اطلاع چندانی از این زن بزرگ‌منش نداشتم و او را نمی‌شناختم. زنی مسن، بلندبالا، با قدی کشیده، که از سایرین درشت‌تر جلوه می‌نمود؛ با چهره‌ای سیاه که آرامش و متانت خاص بر قرص صورتش می‌درخشید. به محض ورودش به مجلس ولوله‌ا‌ی در جان حضار افتاد، سلام و صلوات بر محمّد و آل محمّد فضا را پر کرد. ملای روضه‌خوان  دَدَ فاطمه  همین بود، به نشانه احترام به اشاره با سر به افراد اطراف سلام و تکریم  به‌جا آورده،  داخل ایوان شدادی شد و بر منبر نشست. زنان همسایه از چندین خانه آن طرف‌تر بام‌به‌بام گرد ریه2 دوره نشسته بودند و با لبه‌ی چادر خود را خنک می‌کردند. دَلِیز خانه جای سوز انداختن نبود. مار صفرعلی به همراه دختران و عروس‌هایش و یکی‌دو تن از زن در و همسایه کوزه و مشک به دست داخلِ تاس به مجلس‌نشینان آب می‌دادند.

روضهٔ فضه کنیز فاطمه زهرا (س) ذکر مصیبت، بیان حال و روز بی‌بی زینب کبری در خرابات شام و گفتگوی وی با زن یزید آن چنان انقلابی در مجلس به‌پا می‌کرد که زبان در شرح و توصیف آن عاجز و قاصر می‌ماند. تسلط و چیرگی کلامی دَدَ فاطمه بر شنونده و گرداندن مجلس سبب می‌شد حاضرین خود را در صحن روایت شاهد و ناظر احساس کنند! مو بر بدن سیخ می‌شد و بعض گلو را می‌فشرد.3 مجلس که به اتمام می‌رسید. هرکس توان داشت به بوسیدن و عرض ارادت بر دَدَ فاطمه بر دیگری سبقت می‌گرفت و من حیران آن بودم که گاهی می‌دیدم سادات دست دَدَ فاطمه را می‌بوسیدند!4
هنوز که هنوز است با وجود هفتاد سال که از آن ایّام می‌گذرد، شهر و دیار ما به شگفتی خطابه، چیرگی در ایراد روضه و درستی منابع  کسی را به توانایی و آگاهی او به خود ندیده است!


دکتر عبدالامیر مقدم‌ نیا


1. نقل از مرحوم حاج عبده‌محمد مخملی و امیر تختی؛

 2. ریه، نام عنصری از عناصر معماری سنتی دزفول است. جان پناه که گردا گرد پشت بام را با آن محصور کنند؛
3. نقل از خانم هاجر غباری؛

4. نقل از خانم عذرا اصغرپور با کمی تصرف

تصویر تزئینی است و هیچ ارتباطی با متن ندارد.


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

پاکستان: هیچ نظامی یا غیرنظامی ایرانی هدف قرار نگرفتند

رئیس‌جمهور در دیدار اقشار و منتخبین شهرستان فیروزکوه: دولت به دنبال اولویت‌بندی کمبودها و مشکلات و سپس حل آن‌هاست

پیام مهدی طارمی برای مردم فلسطین

امیرعبداللهیان: هیچ تعارفی با طرف‌های تروریستی در پاکستان و عراق نداریم

اقدام دولت برای حمایت از مستمری‌بگیران

بهره‌مندی هنرستانیها از یک ماه کسری خدمت «سربازی»

یارانه یک میلیونی برای کودکان دارای اختلال رشد 5 دهک اول/ارزیابی 3 ماهه وضعیت رشد کودکان

وزیر دفاع : روسیه باید موضوع تمامیت ارضی ایران را رعایت کند

پالایشگاه‌های چینی برای خرید نفت ارزان راه افتادند

بازار سرمایه و کنترل تورم و نقدینگی و رشد تولید به قلم دکتر جواد درواری

تدوین تله فیلم *خط قرمز*به تهیه کنندگی عباس جاهد در استان اردبیل به پایان رسید

توافق نهایی با هند برای توسعه بندر چابهار

گزارش شرکت مالک نفت‌کش توقیف‌شده آمریکایی از وضع سلامتی گروه کارکنان آن در ایران

در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه هند امیرعبداللهیان اعلام کرد: هشدار ایران به آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی

از سرگیری مرمت پل‌بند تاریخی لشکر شوشتر

امیرعبداللهیان: محاسبه رژیم اسراییل در مورد حماس غلط بود/ به نیروهای مقاومت دستور نمی‌دهیم

مرگ دانشمند ایرانی در یک حادثه

ثبت بالاترین مقدار تولید نفت ایران پس از تحریم‌ها

حذف یارانه تعدادی از یارانه بگیران در دی ماه/ ماجرا چیست؟

تراکتور به دور از حواشی به سمت موفقیت

مصرف سرانه نان در کشور سالی 170 کیلوگرم؛ نان ناسالم چه بلایی سر بدن می‌آورد؟

ویتامین‌ها از طریق مکمل‌ها تأمین نمی‌شوند

ابطال شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان از سوی دیوان عدالت اداری

ارتش آمریکا: 16 نقطه یمن را هدف قرار دادیم

آیا شما یک آدم سمّی هستید

واکاوی یک تراژدی / نابغه ای در لجنزار

آغاز جلسه دادگاه لاهه برای پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه

ارتش یک نفتکش آمریکایی را در دریای عمان توقیف کرد

همدان پایتخت گردشگری آسیا شد

مدیرعامل مرکز مبادله طلا و ارز خبر داد تخصیص اسکناس کشور مبدأ به مسافران تا عید نوروز

طرح آمریکا برای منطقه «بعد از جنگ غزه» با همکاری عربستان

فرصت 2 ماهه بانک مرکزی برای کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی

اولین نشست کمیته فلسطین APA رئیس پارلمان کشورهای عربی: ساکنان در برابر جنایات رژیم صهیونیستی شریک جرم هستند

استارت پروژه «نبیل باهویی ٢» با حضور برانکو

وزیر کشور: انفجار تروریستی در کرمان خارج از رینگ حفاظتی مراسم بود

ادغام تعرفه رای دو انتخابات 1402

211 شیء تاریخی ایران در چین

طرح جامع مدیریت دریاچه نمک به تصویب رسید مخبر: دولت با جدیت به دنبال حل مشکلات حمل و نقل عمومی است

رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از مردم قم: دشمن سیاست «بیرون کشاندن مردم ایران از صحنه» را پیگیری می‌کند

تعلیق از خدمت 4 کارمند شهرداری دزفول

آخرین وضعیت ثبت‌نام در کاروان‌های حج

استفاده از معلم آقا در دبیرستان‌های دخترانه؛ نیازمند مجوز/ تعیین تکلیف مدیران زن مدارس پسرانه

ماجرای ارسال پیامک برای متقاضیان شیرخشک

دبیر هیات بادبانی استان هرمزگان: گسترش گردشگری ورزش‌های دریایی در هرمزگان یک ضرورت است

آغاز دور جدید گرانفروشی بلیت هواپیما؛ بلیت هواپیما به نرخ مصوب نیست

قوه قضاییه: حکم بخش دوم پرونده هواپیمای اوکراینی صادر شد/ متهم ردیف اول بازداشت است

کشف شیشه و هیروئین از یک خودروی سواری در هندیجان

بارورسازی ابر‌ها برای کشوری وسیع همچون ایران اجرایی و عملی نیست

کنعانی: مسئله دریای سرخ معلول است؛ علت نیست/ تدوین سند همکاری با روسیه در گام‌های نهایی است

اختلاف نظر درباره بدهی 100 میلیارد دلاری