بزرگنمایی:
زبان تخاری زبانی است هندواروپایی که بسیار به زبان سلتی نزدیک است و روزگاری از شرق ایران تا غرب چین و جنوب آسیای میانه گفتگو می شده است. تومان در تخاری کهن با ضبط «تمان» و در تخاری متأخر به شکل «تومانه» به معنای ده‌هزار به کار رفته است. زبان تُخاری شاخه‌ای از خانوادهٔ زبان‌های هندواروپایی است که دو گویش از آن شناخته شده است: تخاری شرقی (تُرفانی یا تخاری A) و تخاری غربی (تخاری B). از این دو گویش، آثاری مربوط به .................
برخی از نویسندگان ریشهٔ واژه تومان را «ترکی/مغولی» دانسته‌اند، ولی بر پایهٔ متون باستانی، این واژه ریشهٔ هندواروپایی دارد که به صورت وامواژه به زبان‌های آلتایی و از جمله ترکی وارد شده است. واژه تومان با واژه "من" در زبان فارسی که واحدی از وزن است همریشه است. این واژه نخستین بار در زبان تخاری که زبان کوشانیان بوده است به کار رفته است. زبان تخاری زبانی است هندواروپایی که بسیار به زبان سلتی نزدیک است و روزگاری از شرق ایران تا غرب چین و جنوب آسیای میانه گفتگو می شده است. تومان در تخاری کهن با ضبط «تمان» و در تخاری متأخر به شکل «تومانه» به معنای ده‌هزار به کار رفته است. زبان تُخاری شاخه‌ای از خانوادهٔ زبان‌های هندواروپایی است که دو گویش از آن شناخته شده است: تخاری شرقی (تُرفانی یا تخاری A) و تخاری غربی (تخاری B). از این دو گویش، آثاری مربوط به هزاره اول پس از میلاد در شمال حوضهٔ رود تاریم در منطقهٔ شینجیانگ به دست آمده است. این دو گویش پس از یورش ترکهای اویغور در سده نهم میلادی منقرض شدند. این دو گویش پس از کاوشهای باستانشناختی در ناحیهٔ تورفان بازشناخته شدند. از زبان تخاری به سبب نزدیکی با سرزمین آلتایی (ترکان و مغولان)، واژگان زیادی وارد آن زبان‌ها شده است. منابع ترکیه هم این واژه را در اصل ایرانی و تخاری دانسته‌اند. همچون سایت معروف «اتیمولوژی ترکجه» که دربارهٔ ریشه واژگان ترکی است. واژهٔ تومان را مرکب از دو بخش tu و māna دانسته اند که در کل بمعنی اندازهٔ زیاد است.
Proto-İranca (Ana-İranca) yazılı örneği bulunmayan *tu-māna ""büyük ölçü", çok büyük sayı, onbin sayısı" sözcüğünden alıntıdır. İrani kaynak için bkz. Bailey 1985: 120. Toharca tmān/tumane bir İrani dilden alıntı olmalıdır. Cf. Douglas Adams, A Dictionary of Tocharian B 301.
https://www.etimolojiturkce.com/kelime/tümen
منصور بزرگمهر - اختصاصی صبح ملت نیوز