بزرگنمایی:

اچ . پترمن آلمانی پایه گذار تحقیقات مندایی شناسی با گرایش زبان شناختی است. او در 1854 به مدت سه ماه در عراق، الفبا و دستور زبان مندایی را آموخت و در 1867 توانست دستور زبان مندایی و کتاب گنزا ربا را نشر دهد. او برخی ریشه های مشترک کلمات مندایی با  زبانهای پهلوی، فارسی و عبری را شناسایی نمود. در 1875 سیوفی نایب کنسول فرانسه در بغداد توانست گزارشی از آیینها و گسترش جغرافیایی مندائیان تهیه کند. سیوفی جمعیت مندائیان را 4000 نفر ذکر می کند و 11 نقطه جغرافیایی در ترکیه و ایران را نام می برد که محل زندگی مندائیان است. در 1895 تئودور نلدکه کتاب دستور زبان مندایی را منتشر ساخت. نلدکه زبانشناس نیز به مقایسه واژه های عبری و مندایی و سریانی پرداخت، ولی نتوانست بیش از این در نشر آثار مندائی گام بردارد.
در 1904 یوتینگ نسخه هایی از قلستا و دیوان اباثر را منتشر نمود. ترجمه یوتینگ نسبت به ترجمه های قرن هفدهم در واتیکان روانتر بود. یوتینگ توانایی و تسلط خوبی بر زبانهای آرامی داشت. با پیدایش رشته های زبانشناسی در قرن نوزدهم و کوشش پترمن در ترجمه آزاد از گنزا ربا، تحقیقات مندایی شناسی با جدیت بیشتر و روش علمی دنبال گردید. مارک لیدز بارسکی ترجمه پترمن را کمی اصلاح نمود. او در 1905 ترجمه جدیدتری بر اساس چهار نسخه گنزای پاریس ارائه نمود. لیدز بارسکی کتاب یحیی را در 1915 به چاپ رساند. کتاب بعدی لیدز بارسکی در 1920 به چاپ رسید. سپس بانو دراور که نه دین شناس بود و نه زبان شناس. بیشتر بخاطر آیین های غسل و ازدواج مندائیان، به این قوم علاقمند گردید.
او فکر می کرد آیین های مندائیان از لحاظ مردم شناسی برای اروپائیها جذاب خواهد بود. بانو دراور با کمک شیخ نجم و دیگر روحانیون مندایی و بهره گیری از دستور زبان مندایی اثر پترمن توانست متون: اسفر ملوشی، قلستا، هزار و دوازده سوال، دیوان اباثر، انیانی، سیدرا اد نشماتا، را ترجمه نماید. همچنین متون معروف به قماها را انتشار داد. آب در شراب (لندن – 1956 ) و مندائیان عراق و ایران (آکسفورد – 1937) دو کتاب ارزشمند بانو دراور هستند که به روش توصیفی و مقایسه ای تالیف شده‌اند. طومارهای شرح اد قابین و اد شیشلام ربا همراه با فونوتیک (آوانگاری) و ترجمه، در 1950 توسط بانو دراور چاپ شدند. رودلف ماتسوخ (1993-1919) چکسلواکی الاصل و آلمانی زبان که از زبان شناسان تراز اول معاصر است.
در دهه 1330 در دانشگاه تهران تدریس می کرد و چند مسافرت کوتاه به خوزستان و عراق داشت. وی در 1991 آخرین کتابش را تحت عنوان لهجه خرمشهری در زبان مندایی به رشته تحریر درآورد. ماتسوخ توانست فرهنگ لغات مندایی را تدوین نماید، و ارتباط آوانگاری زبان پهلوی و فارسی و عبری با زبان مندایی، و سیر تحول واژه های مندایی در کتابت و محاوره را تشریح کند. از دیگر نوشته های او ترجمه برخی از اظهارات (زندگی نامه های مندایی) گنزای پترمن بود. گئو ویدن گرن استاد کرسی ایران شناسی دانشگاه اوپسالای سوئد، به بررسی مقایسه ای آیین مندائیان با آراء مانویت همراه با تأثیرات فرهنگ اجتماعی ایرانیان بر مندائیان، در دوره های اشکانی و ساسانی، در کتاب مانی و مانویت (1961 – اشتوتگارت) پرداخته است.
همچنین، در کتاب مذاهب ایران به روشهای اندیشه گنوسی و آراء مندائیسم و میترائیسم پرداخته است. کورت رودلف در دهه 1960 میلادی بیشترین آثار خود را درباره مندائیان به چاپ رساند. بررسی اصلی ترین آیین مندائیان (غسل تعمید) از نظرگاه فلسفی و عرفانی و تحقیق پیرامون هستی شناسی مندائیان به مثابه یک اندیشه گنوسی و چاپ مجدد گنزای لیدزبارسکی (بهمراه مقدمه ای نغز)  از آثار مهم وی است. بانو پروفسور باکلی نروژی 1944 آخرین حلقه مندایی شناسان معاصر می باشد. او رساله دکترای خود را در خصوص دین مندائیان (1968) گذرانده است. در دایره المعارف دین به ویراستاری میرچاایلیاده (1987 – مک میلان) مقاله دین مندائیان را به رشته تحریر درآورده است. مقالات دیگری درباره زندگی نامه های گنزای پترمن و نقد و بررسی مکاتبات خانم دراور و شیخ نجم به چاپ رسانده است و هم اکنون در آمریکا به سر می برد و تحقیقاتش را بر شجره نامه های نویسندگان مندایی متمرکز کرده است. او دو بار به اهواز آمده و با روحانیون مندائی گفتگو کرده است. در فروردین 1357 شمسی در کنفرانسی تحت عنوان رابطه مانویت و مندائیسم در دانشگاه شهید بهشتی شرکت کرده و نظرات خود را درباره آراء مندائیان بیان نمود. 


منصور بزرگمهر - صبح ملت نیوز