بزرگنمایی:

شاید ندانید ولی نخستین آزادیخواه ایرانی اهل شوش و نام وی پوزور اینشوشیناک بوده است. توضیح اینکه پس از شکست دودمان سارگون اکدی در حدود 2200 پ.م از گوتی های ساکن غرب فلات ایران، شوشی ها نفس راحتی کشیدند و بقیه فلات ایران را به زیر پرچم درآوردند. حدود یک سده پس از آن پیروزی بزرگ ایرانیان، اور-نمّو بنیانگذار سومری دودمان سوم اور در سال 2100 پ.م در کتیبه ایسین که به گویش بابلی باستان نگاشته شده است، پوزور- اینشوشیناک قهرمان شوشی فلات ایران را از جرگه شاهان شوش و دشمن خود دانسته است. نام پوزور را می توان در دوازده کتیبه دید. از لقب‌های پوزور یعنی انسی، گیرنیتا، و لوگال که به ترتیب بمعنی فرماندار، فرماندار نظامی و شاه است، اینچنین بر می آید که وی پس از پیروزی گوتی ها بر اکدی ها، درجه های دیوانسالاری را یکی پس از دیگری پشت سر نهاده و راه شوش و فلات ایران را بسوی آزادی بازگشوده است. پوزور که لقب نیرومند داشت و نام دیگرش کوتیک بود، برای همبسته کردن هشتاد و یک منطقه پست و بلند در فلات ایران بسیار کوشید. کتیبه ایسین نام بسیاری از نواحی میانرودانی (عراقی) زیر فرمان پوزور را نیز یادآور شده است، از جمله دیاله در نواحی دجله مرکزی، تل اسمر، مرز میان شمال میانرودان و جنوب آشور، ناحیه خفاجه عراق و سرزمین اکد میان دجله و فرات شامل فلّوجه و بغداد و نواحی پیرامون آنها. اثر مهری استوانه ای همزمان با فرمانروایی پوزور-اینشوشیناک که در شوش پیدا شده است و شامل نقش دو ایزدبانوی ایستاده با تاج‌های شاخدار است با اثر دو مهر از تپه یحیا در فلات ایران و خزانه "تاد" در مصر همسان است که احتمالاً به نوبه خود بیانگر بُرد فرهنگ شوش تا نواحی دور دست جهان باستان در پادشاهی کوتاه مدت پوزوز-اینشوشیناک است. سرانجام پوزور در نبردی که علیه اعتلاف اور-نمو فرمانروای اور و گودئا فرمانروای لاگاش داشت، شکست خورد و جان خود را بر سر آزادی فلت ایران گذاشت. اور و لاگاش دوباره شوش، انشان، اوان و  سایر نواحی فلات ایران را به خاک و خون کشاندند. پوزور در این جنگ مردانه ایستادگی نمود و در خون خود غلتید و خویشاوندانش اسیر شدند، زیرا در دو کتیبه همزمان از لاگاش، گزارشی درباره سهمیه ای از جو برای بیگانگانی آمده است که پسران شینبی شو (شینپی ایشهوک پدر پوزور) بوده اند. در متن کتیبه ایسین و پیکره گودئا از این نبرد یاد شده است. یکی از نشانه‌های میهن دوستی پوزور آفرینش خطی نو بود که از خطوط میانرودانی مشتق نشده بود. امروزه این خط را "ایلامی خطی" می نامند. تا کنون 21 کتیبه از این خط در شوش، شهداد کرمان و حوالی تخت جمشید در فارس به دست آمده اند. این خط که هنوز بطور کامل رمزگشایی نشده، پس از پایان فرمانروایی پوزور فراموش شد،؛ اما تاریخ پوزور اینشوشیناک و آزادیخواهی وی را فراموش نکرده است.



منصور بزرگمهر - اختصاصی صبح ملت نیوز