چاپ

از مقالات وارده/

چندی پیش در گزارشی تحت عنوان :

گشتی درشهر دزفول در آخرین روز مهرماه
http://www.sobhemellatnews.ir/fa/News/80173/
اشاره ای به درخت کنوکارپوس شده بود .
(آنچه می خوانید متنی است که در این رابطه به تحریریه ارسال گردیده است .)

با سلام و عرض ادب، اجازه می خواهم در مورد درخت کنوکارپوس چند نکته را مطرح نمایم .
کنوکارپوس درختی همیشه سبز در سرما و گرما، دارای تاج گسترده و سایه اندازی زیاد است، قابل هرس و فرم دهی می باشد،و به علت همیشه سبز بودن و مقاومتش به گرما و سرما، برگ ریزی کمی دارد و نیز به علت عدم داشتن گل و میوه حقیقی و ریزش کم آنها، باعث کثیفی زیاد سنگفرش خیابانها نمی شود، گیاهی مقاوم به کم آبی، شوری، فقر غذایی و ساختمانی خاک، و نیز مقاومت نسبی به آلودگی دارد و به عنوان جاذب آلودگی خاک و هوا از فلزات سنگین و نیز زیست ردیاب آلودگی می تواند موثر واقع شود.
با اضافه شدن این درخت به فضای سبز شهری در خوزستان در سال 83 (چققققدر دیر)، فضای سبز شهری به 80٪ رسید(چققققدر کم)، که احتمالا تا قبلش، زیر صفر بوده! و به جز چند درخت کهور پاکستانی که باعث کثیفی زیاد معابر و خیابان ها می شد و درخت اکالیپتوس که باعت آسیب به سیم برق و دیگر خسارت ها می گردید، عملا درختی در کوچه و خیابان های شهر دزفول، دیده نمی شد.
درخت کنوکارپوس هم مثل سایر درختان نیاز به رسیدگی و هرس سالیانه (تاج و ریشه) دارد، هر چه تاج گسترده باشد، ریشه هم برای تامین آب و غذای تاج درخت، بیشتر رشد و حرکت میکند و البته که نامناسب بودن آسفالت و زیر ساخت های خیابان ها و نیز عدم رعایت اصول کاشت با عمق مناسب و عدم گلدان گیری مناسب آنها، گاهاً باعث آسیب و ایجاد مناظر نه چندان جالب، شده است که دیگر گناهی را متوجه این درخت نمیکند.
چند ابهام دیگر هم در مورد آن وجود دارد، اینکه این درخت سم تولید می کند، که غلط است و هنوز درختی گزارش نشده است که باعث تولید سم و بیماری در انسان شود، شاید میوه، برگ و ریشه آن برای خوردن سمی باشد ولی انتشار سم نمی کند و نیز هر درختی حتی در جنگل چند سال عمر مفید (شاید! 50 سال) دارد و باید جایگزین شود.
و نیز گفته شده که هیچ پرنده ای بر روی آن زندگی نمی کند و حشرات هم از آن فراری هستند! در حالی که به علت نازک بودن شاخه های درخت، پرنده ها قادر به لانه سازی نیستن و ثابت شده است که از گل های آن، عسل مرغوب به دست می آید.
اما آنچه به طور غیر واقع در مورد این نوع درخت در رسانه ها و فضای مجازی مطرح شد دروغی بیش برای پنهان کاری، محافظه کاری و سرپوش گذاشتن بر اصل ماجرا نبود، که در این رابطه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
آلودگی های نفتی، پتروشیمی، کارخانه ای و زیست محیطی دیگر، سد سازی های بی رویه و غیر علمی که باعث خشک شدن تالاب‌ها و رودخانه ها و از بین رفتن ابرهای باران زا می شود و نیز عدم همکاری کشورهای همسایه حتی دوست و برادر! با استناد به تنش زایی ایران در منطقه، که همه و همه، باعث تولید و انتقال انواع آلودگی ها و گرد و خاک و تجمع آنها در جو زمین،و در نتیجه باعث تولید باران اسیدی با اولین بارش پاییزی و ایجاد تنگی نفس در افراد می شود ( که نشان دهنده چرایی وقوع حملات آسم در پاییز و نه در بهار است)
و نیز عدم انجام وظیفه شهرداریها برای هرس و رسیدگی سالیانه و... و در آخر عدم پذیرش راه حل های استاندارد و علمی از سوی مفاخر علمی داخل و خارج کشور!!! .

در نتیجه انتشار اطلاعات نادرست در مورد این درختان باعث شد که مردم به طور خودجوش تیشه به ریشه این یک ذره فضای سبز شهری، بزنند.
در تهران درختانی مانند کاج و سرو های چند صد ساله وجود دارد، که نه تنها نماد شهر، بلکه، نماد خیابان ها شده اند! حتی چند سالی است که دچار آفت می شوند که باعث اذیت شدن عابرین می‌شود،که لابد، شاید، شهرداری های منطقه، اقدامات مقتضی را انجام می دهند تا به این نمادها، خدشه ای وارد نشود( که باز هم جای شکرش باقی است).
در همایشی که در چند سال گذشته در دانشگاه چمران اهواز انجام شد تمام اساتید، هم اذعان داشتند که گرده گل درخت کنوکارپوس از حد استاندارد بیماری‌زایی خارج است، اصلا چرا در بهار که گرده گل بیشتر است، خبری از بیماری نیست!
بساک گل آن آبدار است و دانه گرده به سختی از آن خارج می شود و نسبت به درختان دیگر مانند کهور پاکستانی، برهان و..، دانه گرده آن سنگین تر است و در اثر جاذبه به روی زمین، سقوط می کند. در برخی کشورها به عنوان گیاه دارویی در طب عمومی، برای درمان تب شدید، زکام، دیابت و... کاربرد دارد.
در پایان جای چند سوال و جواب، خالی است!
اینکه:
آیا گزارشی از ایجاد آسم و بیماری در اثر کاشت این گیاه در کشورهای دیگر وجود دارد؟

آیا آماری دقیق،استاندارد و بلند مدتی از زمان ایجاد حملات آسم افراد، مکان زندگی افراد و شرایط جوی منطقه و دیگر آلاینده های احتمالی موجود در محل زندگی افراد وجود دارد؟

آیا تست آلودگی هوا، از محل زندگی افراد مذکور و سنجش و پایش دقیق مواد و عناصر موجود در آن انجام شده است؟

هر چند که گفته می شود که در زمان بارندگی پاییزه(اولین بارش پاییزی!!!)، حملات آسم افراد، بیشتر می شود(!)، که اگر درست باشد، از اکثر گرده گل ها و گیاهان، رفع اتهام می شود! چون در اثر بارندگی و مرطوب شدن هوا، گرده های گلهاو درختان خیس و سنگین شده و از مسیر تنفسی انسان خارج می شوند.

و سرانجام اینکه:
حال که این درخت کم ادعا با مزیت های فراوان و معایب کم و ثانویه قابل رفع، با هزینه ها و قیمت دلار آن زمان کاشته شده است، آیا هزینه حذف آنها با این ابعاد وسیع کشت در شهر و کاشت مجدد درختان جدید، کمتر از رسیدگی و هرس سالیانه خواهد شد؟!!!
و آیا اصلا تحقیقات علمی و اصولی بدون غرض ورزی، برای پیدا کردن گونه ای بهتر از کنوکارپوس، انجام شده یا می شود تا دوباره این ضرب المثل را ذهن ها ایجاد نکند که «اول چاه را بکن، بعد فکر دزدیدن مناره باش»!!!

در هر حال متاسفانه ما همواره شاهد انجام انواع و اقسام کارهای غیر علمی و غیر اصولی، اهمال کاری ها و مقصر کردن این و آن و در نتیجه پروژه‌های شکست خورده و ناکارآمد هستیم. /انتهای پیام

لونا حق خواه، کارشناسی ارشد باغبانی
دزفول، 17 آبان ماه 1400