عبیدزاکانی در پس و پیش اندیشه‌ها
عبیدزاکانی در پس و پیش اندیشه‌ها
يکشنبه 21 شهريور 1400 - 12:03:58
صبح ملت نیوز
*عبیدزاکانی در پس و پیش اندیشه‌ها*


گنبد عبید زاکانی
کار این‌جانب نقد و بررسی سوابق تاریخی است. تجزیه و تحلیل مستندات و تحقیق دربارهٔ صحت و سقم آن است. کتاب دو رکعت عشق بر مزار عبید زاکانی دربارهٔ شخصیت طنزپرداز و ادبی و دانا به مسائل اجتماعی‌سیاسی عصر خویش است. معرفی مزار او بر اساس گفته‌ها و شنیده‌های علمایی است که از سه قرن پیش تا کنون به ما رسیده است 
این کتاب پیش‌تر در هفته‌نامه و ماهنامه رامهرمز و نیز پایگاه خبرگزاری صبح ملت نیوز در شماره‌های متعدد ‌چاپ شده است که لینک دسترسی به متن کتاب برای مطالعه درج می‌شود:
قسمت اول
http://www.sobhemellatnews.ir/fa/News/63779/
قسمت دوم
http://www.sobhemellatnews.ir/fa/News/63820/
قسمت سوم 
http://www.sobhemellatnews.ir/fa/News/63852/
این مکان به‌هیچ‌وجه نه ادعای امام‌زاده‌بودن را دارد و نه عبید از امام‌زادگان است هرگز؛ اما در خصوص المان گنبد مضرس یا پلکانی، تاریخ اجرای این نوع سبک معماری بر فراز شخصیت‌های فرزانه در منطقهٔ دزفول به‌وضوح قابل مشاهده و اجرا شده است. به‌خوبی واقفید که این المان مختص امام‌زادگان و علما و عرفا نیست چنانچه ملاحظه می‌کنید مزار یعقوب لیث صفار به هیچ‌کدام از این شخصیت‌ها مربوط نمی‌شود؛ البته ابعاد کوچک‌تر این نوع اجرا (مضرس) در بعضی اماکن نظیر قدمگاه امام‌رضا دیمی، قدمگاه شاخراسون، مقام پیر اکبر زرین کلاه، بقعهٔ پیر حبش، بارگاه پیر زنگی، بقاع ابوالفضل و امیر حاضر کهنک، بقعه شاخراسون، زین‌العابدین، بارگاه سیّد محمود، پیر اسحاق، بعضی از این شخصیت‌ها نه امام‌زاده هستند و نه سند محکمی دارند!
علت کاربرد این نوع سبک معماری گنبدِ مضرس در المان‌سازی جلب‌نظر و توجه اندیشمندان به مکان است و لاغیر. آیا یعقوب لیث صفار امام‌زاده است که چنین اجرای رفیع بر مزارش است؟ پس این اقدام به‌چه معناست؟ اجرای گنبدهای کلاه‌درویشی هشت ضلعی بر مزار محمدبن جعفرطیار دلالت بر امام‌زاده‌بودن این شخصیت محترم ندارد و یا گنبد کاشی‌کاری‌شده شیخ اسماعیل قصری را نمی‌توان حجت بر انتساب وی به اّئمه اطهار (ع) فرض کرد؟ هرگز، به‌هیچ‌وجه.
نمونهٔ این قبیل اجراها در منطقه ما بسیار است قطعاً با دیدن گنبد هشت پر میدان شیخ انصاری در ورودی شهر دزفول دلالت بر امام‌زاده‌بودن آن مکان نیست.حتی بناهای گنبدی ‌شکل برافراشته بر مزار شهدای گمنام هشت سال دفاع مقدس رحمهالله أجمعین دلالت بر امام‌زاده‌بودن آن انفاس پاک نیست.
اما همان‌طور که عرض شد اجرای گنبد صرفاً المانی در تشخیص محل و جلب اذهان نسبت به شخصیت مدفون در آن محل است؛ حال آنکه شاید مکان مدنظر فقط یک گذرگاه، گریزگاه، شهادت‌گاه و شاید محل دفن فرزانگانی نظیر احمدبن موسی کاظم(ع) که اماکن و محل‌هایی متعدد منسوب به ‌نام مبارک ایشان است؛ حال چه اثری وجود داشته باشد یا نباشد.
برای عبید سه مکان در فواصل نزدیک به‌هم ذکر شده‌است که بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا اختلاف آرا دلیل بر باور و توجه فراوان صاحب‌دلان به مزار عبید بوده است. در منطقه مدنظر دیدگاه‌های متفاوت مطرح شده است و از آن جمله یکی همین محل مورد بحث، فقط سنگ مزار شکسته عبید زاکانی یافت شده است و بیش از آن هیچ ادعای نیست. قاعدهٔ نگارش مطالب تاریخی ثبت کلیه شواهد است. شاید فردا کسی نظریه شما را اثبات یا رد کند. 

نوع اجرا
المان اجراشده در این فضا درست است یا نادرست، کوتاه است یا بلند، به‌ این شکل باشد یا نمایی دیگر اجرا شود من ورود نکرده، نمی‌کنم و نخواهم کرد.اما به این نکته اشاره کنم مقبرهالشعرای شهر تبریز که به شعرای فرزانه بزرگ سنگ بنای ادبیات ایران زمین نسبت داده‌شده هیچ سند محکم و اساسی ندارد و صرفاً بنای یادبودی بیش نیست. آقای دولت آبادی در مزارات مقبره‌الشعرا نوشته‌اند: « ... از مزارات شهریاران شعر و ادب فارسی مثل خاقانی شروانی، اسدی طوسی، ظهیر فاریابی، مجیرالدین بیلقانی، حکیم قطران تبریزی، شاهپوربن ‌محمد اشهری سبزواری، خواجه همام تبریزی کوچک‌ترین نشانه و اثری نمی‌یابید.»
حال بنابه‌ گفتهٔ جمعی از مجتهدین که شخصیت علمی ایشان بر همگان محرز است مزار عبید زاکانی را کمی بالاتر از این مکان ذکر کرده‌اند و آنچه در اینجا برپاشده ظاهراً محل سنگ تخریب‌شده مزار عبید بوده و نه مدفون آن. یک فرد از روی دلسوزی و ارادت دست به ساخت المانی زده است تا اذهان را به ‌شناخت جایگاه مدفن عبید در این نزدیکی‌ها جلب کند. 
از همه علما، فرهنگ‌دوستان و فرهیختگان و مراجع ذی‌‌صلاح انتظار می‌رود متناسب با مقام علمی و شخصیت و منش ادبی عبید زاکانی تدبیری بیندیشند. 
مقدم‌نیا 
19شهریور1400

#تصویر سنگ مزار تزئینی است. ارتباط با سنگ مزار عبیدزاکانی ندارد.

http://dezfoolnews.ir/fa/News/75970/عبیدزاکانی-در-پس-و-پیش-اندیشه‌ها
بستن   چاپ