چاپ

نگاهی به کتاب
ساندویچ سازِ مودُم اسبی باف
نوشته: مهدی رجبی
نشر: افق

درباره نویسنده:
مهدی رجبی نویسنده کودک و نوجوان است که بعضی از آثار او موفق به کسب جوایزی چون کتاب برگزیده‌ی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان (1389) و جایزه‌ی ادبی سپیدار (1394) شده‌اند. رمان «کنسرو غول» و «ساندویچ‌ساز مودم‌اسبی‌باف» درفهرست کتابخانه‌ی مونیخ (کلاغ سفید) قرار گرفت است.

داستان این کتاب روایت پسرکی است که در پارک نشسته، او از شدت گرسنکی دنبال دستگاهی می گردد که برایش ساندویچ درست کند در راه به دختری برمی خورد با موهای کثیف و فرفری او هم دنبال دستگاهی می گردد که موهایش را دم اسبی ببافد پس از آن به سگی برمی خورند که این بار او دنبال صاحبی برای خود است و بعد مارمولکی که دُمش بریده و دنبال دمش می گردد در نهایت آنها به خانه دانشمندی می رسند که خیلی ساده با دستگاهی که اختراع کرده، تمام آرزوهای آنها را بر آورده می کند.

شخصیت های این کتاب در کل پنج نفر هستن که
سگی که «غمگین» است. دانشمندی که «خسته» است. مارمولکی که «حرص» می خورد. دختر «شلخته».معمولا این صفات بعد از هر شخصیت نشان دهنده دنیایی هستن که قراراست این کودکان در آن زندگی کنند و درگیر این خصوصیات شوند.
البته با توجه به مخاطب کودک داستان طرحی ساده و روان دارد و با ایجاد کمبود و یامشکل برای هر یک از شخصیت ها این طرح گسترش می یابد. هر شخصیت در جست وجوی مشکل خود به شخصیتی دیگر برمی خورد و این حلقه و زنجیره به جلو پیش می رود تا طرح داستان را شکل دهد.

محیط شروع داستان در پارکی است و از خیابان می گذرد و به خانه ی امن و گرم دانشمند منتهی می شود.
که شاید نمادی از کودکان کار اشاره داشته باشد. دو شخصیت کودکانه کتاب در یک پارک حضور دارند نه خانه و یا محیط امنی دیگر.
اینها کودکانی هستند که در کتاب پدر، مادر و یا خانواده ای در کنارشان دیده نمی شود. گویا اصلا خانواده ای ندارند و مایحتاجشان خواسته های پیش پا افتاده ای است که دغدغه کودکان امروزی نیست. کودکانی که دیگر این آرزوها برایشان سخت و دست نیافتنی نیست. بلکه خواسته هایشان همپای بزرگسالان هست. پسرِ داستان، ساندویچ مفتکی می خواهد و دختر بافتن موهایش. والبته نکته قابل تامل اینکه تا پایان کتاب سگ و مارمولک تنها دوستان این کودکان هستند. کودکانی تنها که در پی پایین ترین خواسته خود از جامعه هستند. درست مثل سگ داستان که او دنبال داشتن صاحبی برای خود می گردد. در پایان دانشمندی که نماد تفکر و اندیشه است مشکل هر کدام را می گشاید‌.مشکلاتی که برای کودکان آرزوست.اما در نهایت با ورود به دنیای بزرگ تر و محیطی گرم راحت به خواسته شان می رسند.

البته با این قصه ی ساده کودکان درمی یابند که هر خواسته و یا آرزوی خود را باید دنبال کرد. نباید نشست و زانوی غم گرفت و در این جست وجو است که در نهایت به نتیجه مطلوب خواهند رسید.

همچنین در این کتاب بازی های زبانی دیده می شود که از یک آرزو شروع می شود به اسم « ساندویچ ساز» بعد از او آرزوی دختر« مو دم اسبی باف»، و با دیدن هر شخصیت جدید به این آرزوها افزوده می شود. این روند ادامه می یابد که در نهایت آرزوی همه در این جمله و یا بازی زبانی خلاصه می شود« ساندویچ ساز مُودم اسبی باف صاحب یاب دُم در بیار» که برای کودکان علاوه بر پیگیری بازی زبانی برای آنها لذت بخش خواهد بود. که گاهی این روند خوانش را برای کودکان کُند می کند.
استفاده از دیالوگ و صدا هم در این کتاب چشمگیر است. معمولا در نوشته های آقای رجبی صدا نقش کلیدی در داستان هایش دارد. که علاوه بر شنیدن کلمات باز هم به بازی زبانی می انجامد.

اتمام کتاب به دو پایان ختم می شود. پایان خوشی که شخصیت ها هر کدام به خواسته خود می رسند و پایان دیگر آرزوی دانشمند است که هنوز مشخص نیست به نتیجه می رسد یا نه و با این سردرگمی دانشمند داستان به اتمام می رسد.
دانشمندی که نماد علم و دانش است و گره گشای مشکلات کودکان و یا به زبان دیگر قهرمان آنهاست در حل مشکلات خود فرو مانده.

در کل کتاب با تصویر گری موفق، شاد و خلاقانه کمک زیادی به مفهوم داستان کرده و بر زیبایی آن افزوده است و فضایی فرح بخش و لذتی دو چندان را برای مخاطب خود به ارمغان می آورد.

نویسنده و منتقد ادبی : راضیه مقدم