بیش از صد سال است که پلاستیک کشف شده است و انسان از آن استفاده می کند. زمان لازم برای تجزیه پلاستیک در طبیعت 450 سال تخمین زده شده است، اما حقیقت این است که پلاستیک هرگز در طبیعت تجزیه نمی شود بلکه در اثر عوامل طبیعی به ذرات کوچکتر و کوچکتر تبدیل می شود که به آن میکروپلاستیک می گویند، قطر ذرات میکروپلاستیک کمتر از 2 میکرون است. این ذرات آنچنان ریز هستند که به راحتی توسط باد به هوا بلند شده و مسافتهای زیادی را طی می کنند و حتی به ارتفاع بالای جو نیز می رسند، این ذرات می توانند به صورت هسته تراکم در ابر عمل کرده و هنگام بارش همراه قطرات آب در بالاترین نقطه کوهها ببارند یا به سطح زمین برسند، در رودخانه ها و آب آشامیدنی وارد شوند یا به اقیانوس بروند و همراه جریانات اقیانوسی در عمیق ترین مناطق دریا ته نشین شوند.
باران پلاستیکی می‌تواند نسبت به باران اسیدی که نتیجه‌ی انتشار سولفور دی‌اکسید و نیتروژن اکسید است، مشکل خطرناک‌تری باشد. چون اتخاذ راهکارهای کاهش آلودگی جوی باعث کاهش بارش باران اسیدی شده است اما تاکنون راهکاری برای مقابله با باران پلاستیکی وجود ندارد.
تحقیقات نشان داده است، برف های قله بلندترین کوه جهان یعنی اورست آلوده به میکروپلاستیک است، همچنین در سال 2018 در عمیق ترین نقطه زمین موسوم به خندق "ماریانا"، میکروپلاستیک پیدا شده.
به‌تازگی پژوهشگران در مقاله‌ای که در مجله‌ی Science منتشر شده است، خبر از کشف بهت‌آوری داده‌اند. آنها پس از جمع‌آوری نمونه‌هایی از آب باران و هوا به مدت 14 ماه، محاسبه کردند که هر سال بیش از هزار تن ذرات میکروپلاستیک در 11 منطقه‌ی محافظت‌شده در غرب آمریکا به زمین می‌نشیند. این مقدار معادل بیش از 120 میلیون بطری پلاستیکی آب می‌شود.
(تکه‌های بسیار ریز پلاستیک که از مناطق دورافتاده‌ی غرب آمریکا جمع‌آوری شدند)
پروفسور «فرانک کلی» مدیر پژوهش‌های محیط زیست کالج کینگ لندن که گروه او بر روی وجود ذرات پلاستیکی در هوای لندن تحقیق می‌کند معتقد است که حضور این ذرات پلاستیک در هوا قطعی است.
طبق گزارش سال 2019 سازمان علوم و تکنولوژی‌های زیست محیطی هر سال انسان‌ها بین 39 هزار تا 52 هزار قطعه میکروپلاستیک مصرف می‌کنند. حال با در نظر گرفتن تنفس این تعداد به 74هزار تا 121هزار عدد نیز افزایش می‌یابد.
(میکروبید جمع‌آوری شده در غرب آمریکا، این ذرات آنقدر ریز هستند که زیر میکروسکوپ و با بیست بار بزرگنمایی دیده می شوند)
خوب است بدانید ذرات میکروپلاستیک به راحتی ایجاد می شود، الیاف ریز لباسهای پلاستیکی، الیاف مصنوعی فرش ها، پلاستیک های خرید و ...
میکروپلاستیک ها می توانند وارد هوا، آب شرب و خاک شوند، آنها در چرخه آب به راحتی از آب به هوا یا خاک منتقل شده و هرگز از بین نمی روند.
دانشمندان معتقدند که کودهای کشاورزی عمده‌ترین وارد کننده میکروپلاستیک‌ها به خاک هستند. همچنین استفاده از لجن تصفیه فاضلاب به عنوان کود در اصل ذرات شسته شده از محصولات آرایشی و الیاف مصنوعی موجود در پوشاک شسته شده در ماشین‌های رختشویی را وارد خاک می کنند که اثرات آنها بر زنجیره تولیدات کشاورزی را نمی‌توان نادیده گرفت. هرچند هنوز تأثیر میکروپلاستیک بر گیاهان و در نتیجه زنجیره گسترده مواد کشاورزی خوراکی کامل نیست اما مشخص شده‌است کرم‌های خاکی که در معرض ذرات پلاستیک قرار گرفته‌اند رشد کمتر و عمر کوتاه تری داشته‌اند. میکروپلاستیک ها نه تنها می‌تواند مجرای گوارشی جانوران کوچکی نظیر کرم‌ها را مسدود کند، بلکه همچنین مواد شیمیایی که رو و درون این پلاستیک‌ها وجود دارند، می‌توانند روی خاک اثر بگذارند.
براهنی و همکارانش در تحقیق روی میکروپلاستیک های خاک به این نتیجه رسیده اند که میکروپلاستیک‌ها ممکن است خصوصیات حرارتی خاک برای مثال نحوه‌ی جذب و ذخیره‌ی گرما توسط خاک را تغییر دهند. آنها همچنین ممکن است منجر به رشد بیشتر یا کمتر میکروب‌هایی شوند که به‌طور معمول در آن‌جا زندگی می‌کنند، جوامع میکروبی را مجددا سازماندهی کرده و شیوه‌ی گردش مواد مغذی خاک را تغییر دهند. میکروپلاستیک‌ها ممکن است همچنین نحوه‌ی حرکت آب در این خاک‌ها را تغییر دهند.
در تحقیقی برای بررسی میزان میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی چهار نمونه مختلف شامل آب، رسوبات، ماهی و زالوی موجود در یک آبگیر جمع‌آوری گردید که بعد از بررسی در نمونه ها ترکیبات پلاستیکی PE, PP, PVC, PS, PUR و استئارات زینک پیدا شد.
در مطالعه ای دیگر تأثیر میکروپلاستیک‌ها بر موش‌های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق نشان می دهد میکروپلاستیک‌ها در کبد، کلیه و روده موش‌ها انباشته شده و سطح مولکولهای استرس اکسیداتیو را در کبد آنها بالا می‌برد. به نظر می‌رسد میکرو پارتیکل‌ها از قبیل میکروپلاستیک‌ها از روده‌ها وارد خون شده و به‌طور بالقوه به ارگانهای دیگر منتقل می‌شوند.
همچنین تحقیقات نشان می دهد بیس فنول A (یا BPA) یکی از پلاستیک‌های مورد مطالعه در مواد غذایی که معمولاً در بسته بندیهای پلاستیکی یا ظروف نگهداری مواد غذایی یافت می‌شود، می‌تواند وارد مواد غذایی شود. برخی شواهد نشان داده‌است که BPA می‌تواند در هورمونهای تولید مثل خصوصاً در زنان اختلال ایجاد کند.
در واقع ریز و کوچک بودن میکروپلاستیک‌ها باعث می‌شود این ذرات به‌راحتی وارد جداره مویرگ‌ها شوند و فشار اسمزی خون را افزایش دهند همچنین این ذرات می‌توانند منجر به ایجاد ناراحتی‌های جدی گوارشی شوند علاوه بر آن تا صدها سال در طبیعت باقی بمانند.
و خوب است بدانید ایران جزو 10 کشور اول مصرف کننده پلاستیک در جهان است. هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که 96 درصد آنها مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود.
مقادیر میکروپلاستیک‌ها روز به روز در خاک، آب، هوا و غذا بیشتر می‌شود و همین موضوع باعث شده ابعاد تاثیرات آنها چیزی فراتر از میکرو باشد.
براساس گزارش کتابخانه ملی پزشکی ایالات‌متحده در سال 2008، حدود 90 درصد از میکروپلاستیک‌های بلعیده شده توسط انسان هنگام دفع مزاج از بدن خارج می‌شوند، اما تاثیرات این پلاستیک‌ها همچنان باقی خواهند ماند. اثرات این میکروپلاستیک‌ها به عوامل گوناگونی مانند طبیعت شیمیایی و سمی آنها، نحوه ورود و بخش‌های بدن که با آنها در تماس هستند، حساسیت فردی و غیره بستگی دارند.
هرچند این میکروپلاستیک‌ها بسیار کوچک هستند اما می‌توانند تاثیرات بسیار بد و مخربی بر بدن انسان بر جای بگذارند.
با نگاهی به مقالات درج شده در:
ایسنا
ویکی پدیا
زوم ایت
پیکوبینو
#علیرضا رشنو