چاپ

اغلب ما برای یادگیری متون قانون، با یک مشکل اساسی مواجه هستیم. این مشکل، عدم اطلاع از این موضوع است که، قانون چه چیزی را قرار است به ما بگوید؟ یعنی اگر بتوانیم خیلی ساده از خواسته‌ها و تکالیف قانون مطلع شویم، احتمالاً اجرای آن برای ما راحت‌تر خواهد شد. در محیط اجرایی حسابداری، یکی از قوانینی که ما به طور مکرر با مفاد آن روبرو هستیم، قانون مالیات‌های مستقیم است. با وجود اینکه، این قانون پیچیدگی چندانی ندارد، اما برخی از ما احساس خوبی در مورد آن نداریم، و به همین دلیل فکر می‌کنیم که یادگیری آن دشوار است. این طرز فکر نیز بعضاً مانع دنبال کردن و یادگیری این قانون می‌شود. این در حالی است که، اگر بدانیم تکالیف شرکت‌ها (و یا اشخاص حقیقی) در چند حوزه خاص خلاصه می‌شود، یادگیری آن برای ما بسیار ساده و جذاب خواهد شد. به همین منظور در این مقاله قصد داریم، تا با ارائه یک مدل مطالعاتی برای قانون مالیات‌های مستقیم، یادگیری این قانون مهم و پرکاربرد را برای شما حسابداران عزیز ساده کنیم. نام این مدل مطالعاتی، مدل 3 گانه حسابیست است که، توسط امین رضا زارع (مدیر و مالک سایت حسابیست) طراحی شده است. پس تا پایان، این مقاله را دنبال کنید تا ببینید که یادگیری قانون مالیات‌های مستقیم با این مدل 3 گانه چقدر ساده خواهد بود.

مدل 3 گانه حسابیست

اگر بخواهیم حسابداری مالیاتی را فارغ از بحث محاسبات و ثبت‌های حسابداری تعریف کنیم، می‌توان آن را اینگونه تشریح نمود. این شاخه از حسابداری یعنی، نسبت به 3 موضوع شناخت تکالیف، فرصت انجام تکالیف، و تبعات عدم انجام تکالیف در متن قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستیم (مالیات بر ارزش افزوده) شناخت کسب کنیم. این نحوه مطالعه قانون را با عنوان مدل 3 گانه حسابیست به ذهن بسپارید. برای استفاده از این مدل به نکات زیر توجه کنید:

گام اول – شناخت تکالیف: در اکثر موارد، قانون مالیات‌های مستقیم تکالیف اشخاص حقوقی یا حقیقی را با واژه “مکلفند” به ما گوشزد می‌کند. لذا در مطالعه متن قانون باید حواسمان به این واژه باشد. برای مطالعه نیز باید با تمامیت توجه‌مان متن قانون را دنبال کنیم تا از همه آنچه منظور قانون گذار است، شناخت خوب و جامعی کسب کنیم. این موضوع با تکرار مطالعه و یادداشت برداری امکان پذیر است.

گام دوم – فرصت انجام تکالیف: انجام تکالیف زمان مشخصی دارد، که معمولاً در ماده‌هایی که تکلیف اشخاص را مشخص می‌کند، فرصت انجام آن مشخص شده است. شما زمانی می‌توانید تکالیف مزبور را به موقع انجام دهید که، از گام اول شناخت داشته باشید. یعنی ابتدا بدانیم که، چه کارهایی را باید انجام دهیم، سپس در مهلت قانونی مقرر برای انجام آن اقدام کنیم.

گام سوم – تبعات عدم انجام تکالیف: تبعات انجام تکالیف فقط جریمه نیست. جریمه تنها بخشی از تبعات است. گاهی عدم انجام تکالیف مزبور موجب سوخت شدن یک معافیت مالیاتی، یا زیر سوال رفتن کل سیستم حسابداری خواهد شد. به عنوان مثال: عدم تحریر دفاتر علاوه بر جریمه مربوطه، موجب علی الراس شدن مالیات عملکرد شرکت خواهد شد. با این حال اگر شناخت خوبی از 2 گام اول داشته باشیم، هیچگاه با مشکلات ناشی از عدم انجام تکالیف مواجه نخواهیم شد. برای شناخت این بخش از مدل 3 گانه، معمولاً باید به فصل تشویقات و جرائم مالیاتی در کتاب قانون مراجعه کرد. اما در برخی موارد نیز جرائم عدم انجام تکالیف در ماده‌های بعدی مرتبط با تکالیف مطرح شده است. به عنوان مثال: تکلیف حق تمبر سرمایه، که در ماده 48 ق.م.م مطرح شده است، اما تبعات عدم انجام آن در ماده 51 ق.م.م گوشزد شده است.

حال که با مدل 3 گانه آشنا شدیم، در ادامه 7 تکلیف مهم شرکت‌ها را با این مدل بررسی کرده، و به راحتی محتوای چندین ماده قانون مالیات‌های مستقیم را به ذهن می‌سپاریم.

7 تکلیف مالیاتی شرکت‌ها

از بین تکالیف مزبور، 7 مورد آن‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که شناخت و انجام آن برای ما حسابداران ضروری است. این 7 تکلیف در شکل زیر خلاصه شده است:

آموزش مالیات

توجه: 3 گانه‌هایی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، با خلاصه سازی ماده‌های ق.م.م ارائه شده است. لذا طبق رفرنس‌های ارائه شده، حتماً ماده‌های مزبور را مطالعه کنید.